Vliegen in nacht
en nevel
éTS
V-I/
Nico Geldhof
Op 24 september 1929 kwam Lt. James H. "Jimmy" Doolittle in de publiciteit vanwege de eerste
geheel op instrumenten uitgevoerde vlucht. In zijn hlindvliegexperimenten was hij overigens niet
uniek. Ook in Europa en zelfs in Nederland werd driftig naar een praktische oplossing voor het
probleem "instrumentvliegen" gezocht.
Enige begrippen
Bij dc opkomst van de burgerluchtvaart in de jaren
twintig was het onderhouden van het lijndienst-
verkeer volgens een vaste dienstregeling sterk afhan
kelijk van de heersende weersomstandigheden. Een
dicht wolkendek, hevige regenval, mist en alle daar
bij optredende zichtbeperkingen waren de beperken
de factoren die een regelmatig luchtverkeer in de
weg stonden, 's Nachts vliegen was al helemaal uitge
sloten. Met name in maanloze condities maakten het
zeer beperkte menselijk oriëntatievermogen en rich-
tingsgevoel de uitvoering van zelfs korte vluchten nu
eenmaal onmogelijk. In vergelijking met de spoorwe
gen en het wegtransport bevond de burgerluchtvaart
zich daardoor in een nadelige concurrentiepositie.
Ter opfrissing van de begrippen rond de hierbij
optredende problematiek kunnen navolgende
omschrijvingen dienen:
- Onder instrumentenvlucht wordt verstaan een
vlucht zonder grondzicht. waarbij het vliegtuig met
hulp van de boordinstrumenten in een normale en
gewenste vliegstand kan worden gehouden.
- Onder blindvliegen wordt verstaan de combinatie
van een uit te voeren instrumentenvlucht met
afstand- en aanvliegnavigatie, waarbij meestal hoge
eisen aan het ruimtelijk voorstellingsvermogen,
-denken en rekenen worden gesteld.
De bij het instrumentvliegen aangewezen boord
instrumenten en hun functie kunnen als volgt
worden voorgesteld1
Beweging
Uitslag door
Instrument-aanwijzing
om de
middel van
door
Verticale as
Richtingsroer
Kompas
Gyroscopische bochtaanwijzer
Koersto 1
Dwarsas
Hoogteroeren
Kunstmatige horizon
Variometer
Snelheidsmeter
Hoogtemeter
Langsas
Rol roeren
Wa terpas/Dwa rshel 1 i ngmeter
Kunstmatige horizon
Eerste experimenten
Reeds kort na de Eerste Wereldoorlog werden de eer
ste pogingen tot instrumentvliegen gewaagd. Die
werden mogelijk door de toepassing van de gyrosco-
pische bochtaanwijzer en de introductie van nauw-
o-+ 0J
9
De standaardopstelling van dc blindvlieginstrumentcn.
Dit l>ord behoort recht voor dc vlieger en zo hoog mogelijk op
gesteld te worden. (Instrument flying).
STIJGEN
OF DALEN
RECHTUIT
OF BOCHTEN
HELLING
Ij- 60 <5 ne-j]
Cl^
VC Daalt ~jl
SNELHEIDSMETER
BOCHTAANWIJZER
STUGSNElHElOSMETER
HOOGTEMETER
KOERSAANWIJZER
HORIZON
