Inlichtingen verzamelen
Inlichtingendiensten zullen altijd zeer omzichtig
omgaan met hun geheimen. Het uitwisselen van
informatie met derden geschiedt alléén indien er
sprake is van eigenbelang, bijvoorbeeld als een
gemeenschappelijk doel wordt gediend, of er (nieu
we) informatie kan worden geruild. Om ruilmate
riaal te kunnen bezitten, moet Nederland - met
eigen middelen - inlichtingen verzamelen.
Bondgenoten doen vaak wel de politieke toezegging,
dat iedere deelnemer aan een operatie de benodigde
informatie krijgt, maar in de praktijk blijkt echter al
te vaak, dat dit slecht wordt nagekomen, tenzij de
deelnemer "ruilhandel" heeft, of - al dan niet in het
multinationaal verband - zelf en met eigen midde
len inlichtingen verzamelt. Verder is een positief
effect van ruilen dat vertrouwen wordt gewekt bij de
zusterorganisaties, waardoor een goede samenwer
king ontstaat op militair gebied die vervolgens uit
straalt op de civiele inlichtingendiensten, waardoor
de kans groeit dat ook zij elkaar beter kunnen vin
den. In de strijd tegen het terrorisme is hier grote
behoefte aan. Het is dus uiterst onverstandig die
middelen af te stoten, die voor het verzamelen van
die inlichtingen bij uitstek geschikt zijn.
Nederlandse Orions zijn - naast Amerikaanse - zeer
geschikt voor het verzamelen van inlichtingen boven
land en zee en daarmee beschikt Nederland momen
teel in Europa nog over een uniek vliegtuig, dat
internationaal onmisbaar is. Dit is recent weer aan
getoond boven Kosovo, toen vredestroepen van de
NAVO compleet verrast werden door Albanezen, die
de Servische bevolking ernstig bedreigden. Een
Nederlandse Orion, die was opgestegen vanaf Sicilië,
bracht uitkomst door de nodige inlichtingen snel en
effectief door te geven aan de grondtroepen.
De minister beweert, dat de luchtverkenningstaak
boven land op termijn beter kan worden ingevuld
met nog te ontwikkelen onbemande vliegtuigen
(UAV), waardoor de Orions nu al overbodig zijn. Dit
is onjuist. Satellieten, onbemande en bemande vlieg
tuigen leveren hun informatie aan databases, van
waaruit de distributie naar de gebruikers plaats
vindt maar dit proces genereert vertraging en levert
problemen voor gebruik door anderen op. Bemande
vliegtuigen, zoals de Orions, kunnen daarnaast de
inlichtingen ook direct downlinken naar de com
mandant te velde, die zo zijn eigen "eyes in the sky"
heeft. Nederland neemt deel aan een UAV-project,
dat echter niet vóór 2010 operationeel zal zijn het
geen tot gevolg heeft dat zodra er geen Orions meer
zijn we tot 2010 doof en blind zullen zijn. Gedurende
de 21° eeuw zullen - naast satellieten en UAV's -
bemande vliegtuigen nodig blijven, omdat hun
inlichtingen in soort complementair zijn aan die van
satellieten en UAV's.
Behoefte NAVO
Drie van onze Orions (na de ingang zijnde moderni
sering: zeven) zijn uitgerust met geavanceerde elec-
tro-optische, infrarood-apparatuur en radar voor
luchtverkenning boven land en verdedigingssyste
men tegen schouderafgevuurde raketten. Daarmee
behoren ze - naast de Amerikaanse Orions - tot de top
in de wereld. De NAVO heeft de behoefte aan vlieg
tuigen met deze capaciteiten duidelijk kenbaar
gemaakt in de NAVO-behoeftestelling. De behoefte is
minimaal 14 maritieme patrouillevliegtuigen, die in
staat zijn boven land luchtverkenningstaken uit te
voeren. Geschikte kandidaten zijn: drie tot zeven
Nederlandse Orions; een vijftal (aan NAVO toege
wezen) Amerikaanse Orions en een zestal Britse
Nimrods. Door levensduurproblemen is de beschik
baarheid van Amerikaanse Orions drastisch vermin
derd en de kans dat het Nimrod MR4-project, het ver
nieuwingsproject, de eindstreep haalt wordt in de
vakliteratuur zeer laag ingeschat. Er is dus een grote
behoefte aan de relatief nieuwe Nederlandse Orions
(bouwjaarl982/3). Sinds 30 juni 2003 is door hoge
NAVO-commandanten aan Nederland een fors aantal
verzoeken tot inzet van onze geavanceerde Orions
gedaan. Deze verzoeken zijn merendeels afgewezen
met het oog op de plannen tot afstoting.
Nationale maatschappelijke
taken
Niet alleen voor militaire taken is de Orion onmis
baar maar ook voor nationale, maatschappelijke
taken is het vliegtuig niet weg te denken. Er wordt
gevlogen voor de kustwacht in Nederland en de kust
wacht van de Nederlandse Antillen en Aruba met als
doel bestrijding van illegale immigratie, mensen
smokkel. piraterij, verdovende middelen, milieude
licten en dergelijke. Boven de Caribische zee wordt
vanaf Curasao, naast de normale kustwachttaken, in
intensieve samenwerking met de Amerikaanse mari
ne voornamelijk gevlogen voor drugsbestrijding. Mits
ze goed worden ingezet en de lokale politie adequaat
optreedt, zijn rondom de eilanden voldoende kust
wachtschepen en helikopters beschikbaar. Echter de
13
