Caribische wateren bestrijken daar buiten een groot
gebied en dan zijn voor een regelmatige verkenning
een groot vliegbereik en een groot uithoudingsver
mogen noodzakelijke voorwaarden. De Orion is
eigenlijk het enige geschikte middel voor deze taak
omdat de Orion 12 uur zonder bijtanken kan vliegen
en het hele Caribische gebied kan bestrijken en daar
naast de goede sensoren en de optimale communi
catie- en datalink mogelijkheden heeft. Het succes
wordt geïllustreerd door ondermeer het resultaat
van één van de bemanningen die in een periode van
enkele weken maar liefst 4 transporten heeft geloka
liseerd. Eén transport had een straatwaarde van
meer dan 30 miljoen dollar. Bij inzet van elk ander
vliegtuig, dat de Orion moet vervangen, zal de effec
tiviteit van de uitvoering van de taken ernstig ver
minderen.
Een oplossing
Een oplossing had kunnen zijn dat Nederland zijn
Orion-capaciteit deelt met andere Europese landen
in een multinationale eenheid waar in Europa
serieuze belangstelling voor bestaat. Potentiële deel
nemers aan een Europese gebruikers-pool voor
Orions zijn: Noorwegen, Portugal, Nederland,
Duitsland en misschien ook Spanje. Door de hard
ware, software, opleidingen, onderhoud, kortom
door de exploitatie gezamenlijk te organiseren ont
staat door de schaalgrootte een grote efficiëntie en
de lagere exploitatiekosten kunnen over de deelne
mers naar rato van het gebruik worden omgeslagen.
De inkoopsom van andere deelnemers aan de pool
vloeien rechtstreeks in het potje bezuinigingen van
Kamp. In de Tweede Kamer had men wel oren naar
internationale samenwerking.
Politiek
Waarom dan toch de Orions uit dienst stellen. Ten
eerste is het een boekhoudkundig besluit, gewoon
posten op de begroting schrappen. Ten tweede wilde
minister Kamp een wapensysteem in zijn totaliteit
afstoten om aan te tonen dat hij afstand heeft geno
men van de door de politiek verfoeide kaasschaafme
thode (politiek scoren). De groep maritieme
patrouille vliegtuigen is overigens de enige die dit
lot ten deel valt, voor de overige bezuinigingen is er
toch vlijtig de kaasschaaf gehanteerd. Tenslotte
kwam het de krijgsmachtdelen niet slecht uit want
het diende als een prima schild waar achter andere
(meer) in aanmerking komende systemen uit de
wind konden worden gehouden.
In de Tweede Kamer werd steeds meer duidelijk dat
met afstoten van de Orions afscheid zou worden
genomen van een wapensysteem dat veel meer waar
de had dan door de minister werd voorgespiegeld.
Eind 2003 heeft de Tweede kamer middels de motie
Van Baaien de minister gedwongen tot nadere studie:
onderzoek de operationele, politieke en economische levens
vatbaarheid van een multinationale Marpatgroep". De uit
komst van de studie was voorspelbaar maar bevatte
nogal wat doorzichtige doelredeneringen. Er werden
voornamelijk argumenten opgevoerd die een interna
tionale samenwerking naar de mening van de minis
ter niet wenselijk maakt. Een zuivere redenering
waarin ook positieve punten zoals kostenbespa
ringen en hoe samenwerking wel levensvatbaar is -
zoals de motie vraagt - is nauwelijks te vinden. Het
heeft er alle schijn van dat de wil hiertoe heeft
ontbroken. Dit werd uiteraard doorzien.
Op 28 april bij het slotdebat leek er zich een meer
derheid in de Kamer af te tekenen voor behoud van
de Orions hetgeen de minister er toe bracht de ver
trouwensvraag te stellen. Dit machtswoord was te
veel voor de Tweede Kamer, de kritiek verstomde en
de minister mag zijn gang gaan. Politiek is een won
derlijk spel.
Niet alleen voor de Koninklijke Marine maar met
name voor Defensie in het algemeen is dit een slecht
besluit, een aderlating voor de verkenningscapaciteit
van de Krijgsmacht die in de huidige tijd en in de
toekomst nodig is.
Slot
Het gebeurt zelden dat de Nederlandse luchtvaart
historie wordt verrijkt met een zo modern uitgerust
vliegtuig. Er zal ongetwijfeld een koper voor de
Orions komen, zodat uitgesloten lijkt dat een exem
plaar voor het MLM beschikbaar wordt gesteld. Dus
we zullen het van verhalen, modellen, foto's en films
moeten hebben.
"Orions vaarwel en laten we hopen dat de koper
meer respect heeft voor Uw kwaliteiten en waarde
dan Nederland. Bedankt voor alle goede diensten.
Happy landings. Adieu." v
14
