CONDENSSTREPEN,
Ton de Vries
op tienduizend meteren op nog geen duizend voet
Soms zijn condensstrepen indrukwekkend: door hun
aantal, hun vorm. hun kleur, hun verandering of de
compositie waarvan ze onderdeel zijn. Uit 1956 of
daar omtrent heb ik een tweetal bijzondere indruk
ken overgehouden die ik hier wil toevoegen aan de
verzameling die momenteel onder de titel
"Condensstrepen en rooksporen" in ons museum is
ten toon gesteld.
Mijn belangstelling voor de (militaire) luchtvaart was
vanzelfsprekend mijn vader wel bekend. Toen hij dan
ook in een boekhandel waar hij geregeld kwam het
boek "Pilote de Guerre" van Antoine de Saint-
Exupéry zag staan bracht hij dat voor me mee: "Goed
voor je Frans".
En ik las. en werd gegrepen door o.a. de beeldende
beschrijvingen van uiteenlopende verschijnselen,
verpakt in een gedachtenstroom over zijn beroemde
verkenningsvlucht naar Arras tijdens de Duitse inval
in Noord Frankrijk in 1940. Bij voorbeeld condens
strepen:
We zijn, op tienduizend meter, praktisch onkwetsbaar. De
luchtafweer kan ons niet raken, maar schiet om onze positie
aan te geven voor jachtvliegers, mochten er in de buurt zijn.
Jagers, als onzichtbare stofdeeltjes verloren in dit lege uit
spansel.
aan sleept als een bruid haar sluier. Bij het passeren van ons
vliegtuig kristalliseert de waterdamp in de atmosfeer die
het verstoort. En wij ontwikkelen achter ons een spoor van
ijsnaaldjes. Als de omstandigheden gunstig zijn voor de vor
ming van wolken zal dat zog langzaam breder worden en
als avondbewolking blijven hangen over het land.
De jagers worden naar ons toe geleid door hun boordradio,
door de wolkjes van het afweervuur en dan door de weelde
van de witte sjerp waarmee wij pronken. Toch baden we
in een bijna buitenaardse leegte, als vlogen we tussen de
sterren.
Nog indrukwekkender kunnen condensstrepen zijn
door hun verrassend verschijnen. Dat was het geval
toen op een late winternamiddag een Super Sabre
vlieger, vermoedelijk van het destijds zo geheten 32
FIS, kennelijk probeerde zijn positie te bepalen op de
meest orthodoxe manier. Namelijk door de plaats
naam van Bergen op Zoom af te lezen van het spoor
wegstation. of - wat in de VS altijd wel kan - van de
watertoren die elke zich respecterende nederzetting
daar markeert. Na een half rondje, haast onhoor
baar. verdween hij. Het was te mooi om spookachtig
te zijn. Een foto zou het in de expositie niet slecht
hebben gedaan, maar is niet gemaakt. Daarom, in
plaats daarvan, een compositie.
Vanaf de grond kan men ons vinden door de wit-paarle-
moeren sjerp, die een vliegtuig op grote hoogte achter zich
15
