rcwster nf) ei01
voor Indië
o
Gerard Casius
Nadat Nederland jarenlang de defensie van Nederlands-Indië had verwaarloosd - Indisch
luchtvaartauteur C.C. Küpfer schreef: "het leek alsof een miljonair zijn bezittingen door een
jongetje met een katapult liet beschermen" - werd einde jaren dertig van de vorige eeuw
eindelijk begonnen met de uitbreiding van het KNIL, met name de Militaire Luchtvaart. De beroemde
Glenn Martin bommenwerpers konden nog gemakkelijk voor harde cash worden gekocht (Nederlands
Indië was in 1937 de grootste luchtvaart-exportklant van Amerika, met op de tweede plaats Japan
maar daarna raakte de vliegtuigindustrie overstelpt met orders van voornamelijk Engeland en
Frankrijk.
Terwijl Engeland en Frankrijk al sinds september 1939 in oorlog waren met Duitsland, bleef
Nederland neutraal. President Roosevelt stelde vast dat de beste manier voor de USA om de Duitsers
buiten de deur te houden was om de Britten zoveel mogelijk te helpen met wapenleveranties.
Bovendien deden de Britten grote investeringen in fabriekshallen en machines om de Amerikaanse
fabrikanten te helpen de orders de deur uit te krijgen en dit werkte uiteindelijk ook in het voordeel
van de Amerikaanse luchtmacht en marine. Nederland werd door dit alles een heel verre derde in de
wedloop om onder dreiging van de Tweede Wereldoorlog nog militaire vliegtuigen te kunnen kopen.
Toen Nederland in mei 1940 werd bezet door de
Duitsers was het eigenlijk al te laat voor Ned.Indië
om de achterstand nog in te halen. De Militaire
luchtvaart KNIL was wat materiaal betreft vrijwel
geheel Amerikaans georiënteerd, maar was wegens
de belangen van de Nederlandse industrie gedwon
gen geweest om veel tijd te verknoeien met het
onderhandelen over en het beproeven van Fokker
ontwerpen zoals de T-IX bommenwerper en de G-2
jachtkruiser. Dit waren allebei ontwerpen die zeker
nog drie-vier jaar zouden vergen om in flinke aantal
len afgeleverd te kunnen worden, terwijl in 1939
toch al te voorzien moest zijn dat motoren en alle
accessoires (die Nederland niet zelf kon fabriceren en
dus op de oververhitte markt moest kopen) niet op
tijd te krijgen zouden zijn. Maar een kolonie is er nu
eenmaal om het moederland te dienen en niet
andersom.
19
