4-
gen gebruikt voor vluchten tussen Yogyakarta en
Singapore was Cathay Pacific Airlines' DC-3 VR-HDJ.
Over een periode van drie weken vloog dit vliegtuig
dagelijks tussen Maguwo en Bukittinggi. met
Singapore's Changi als een thuisbasis. De eerste
vlucht was op 9 april 194715 met andere gemelde
vluchten op 23 en 24 april 1947.16 Het is hoogst
waarschijnlijk, maar niet bevestigd, dat deze vluch
ten op Karang Endah landden.
Andere maatschappijen die betrokken waren bij
deze chartervluchten waren Oriënt Airways
(Pakistan). South Eastern Airways, met een DC-3
vlucht van Singapore naar Maguwo op 21 maart
194717. Commercial Air Lines Inc. met een DC-3
(waarschijnlijk P1-C142) op 24 maart 1947. en
Kalinga Air Lines uit India met DC-3 VT-COA.18 In al
deze gevallen is er geen documentatie gevonden die
bevestigt dat deze vluchten op Karang Endah land
den. Het is echter zeer waarschijnlijk dat Karang
Endah voor deze vluchten werd gebruikt.
Een nader kort onderzoek in de A.H. Nasution-bibli-
otheek in Cilangkap. bij Jakarta, leverde geen verde
re informatie betreffende het gebruik van de vlieg
basis tussen 1945 en 1950 op. Helaas hadden we
geen toegang tot de Indonesische luchtmacht
bibliotheek in Cilangkap.
De Nederlandse vliegbasis
(juli 1947 - april 1950)
Een van de doelen van de Eerste Politionele Actie
uit juli 1947 (door Indonesië Agresi Militer I
genoemd) was het onder Nederlands gezag brengen
van de olievelden van Zuid Sumatra en Karang
Endah lag duidelijk binnen het te veroveren
gebied.19 De vliegbasis werd inderdaad op 25 juli
1947 door het 7e Regiment Stoottroepen (7-RS)
bezet.20
Met de vliegbasis nu onder Nederlands gezag, werd
het gebruikt door een detachement Piper Cubs van
de A patrouille van de 17e Verkenning en Artillerie
Waarneming Afdeling (VARWA). Karang Endah was
een van de ongeveer 40 landing strips die door 17
VARWA werden gebruikt in Sumatra 21
De Indonesische basis
- voor de tweede keer
(april 1950 - tegenwoordig)
In april 1950 werd het gezag over de Karang Endah
basis aan Indonesië overgedragen als een onderdeel
van de algemene overdracht van KNIL faciliteiten.
Hoewel dit niet bevestigd is door documentatie, kan
worden aangenomen dat de vliegbasis aan het
Indonesische leger en niet aan de Indonesische
luchtmacht werd overgedragen, waardoor een ver
binding met het leger werd gemaakt die er heden
daags nog is. Gedurende onze discussie met perso
neel op de basis, werd de suggestie gewekt dat de
landingstrip tot 1975 in gebruik was maar het was
niet duidelijk hoe intensief en door welk type vlieg
tuig.
Noten
1. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 17. 8 October 1946. p.7
2. G. Casius. Batavia's Big Sticks. Air Enthusiast Aug/Nov
1983. p.15
3. Cull. B.. Buffaloes Over Singapore. Grub Street. 2003 p.183
4. The Japanese Invasion of Sumatra Island.
http://www.geocities.com/dutcheastindies/fall_
sumatra.html (ten tijde van raadpleging)
5. Lewendon. R.J., Gunners in Java - 1942, http://www.cofe-
pow.org.uk/pages/asia Java2.htm
(ten tijde van raadpleging)
6. Boer. P.C.. Het Verlies Van Java - Ben Kwestie Van Air Power.
Amsterdam. 2006. p. 89
7. Inayama artikel in RAF Flying Review. April 1960:
Rohwer/Hummelchen, Chronology of the War at Sea.
pp.325 en 329-30; Hata. Izawa en Shores. Japanese Army
Air Force Fighter Units en Their Aces 1931-1945. pp.120-21.
136-37, 170-71 (post door 'Larry' op Pacific War 1941
1945 forum. 3 juli 2006.
http://fl6.parsimony.net/forum27947/messages/8177.ht
m (ten tijde van raadpleging)
8. Double Lucky, http://www.warbirdforum.com/lucky6.htm
(ten tijde van raadpleging)
9. Ongedateerd rapport gevonden in de Arens archieven,
waarschijnlijk ongeveer oktober 1945
10. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 17. 8 October 1946. p. 7
11. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 19. 5 november 1946. p. 4
12. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 6, 30 januari 1947. p. 1
13. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 14. april 1947 p. 1
14. Anon.. Sejarah Operasi Penerbangan Indonesia Period 1945
1950, TNI-AU. Jakarta 1980. p. 65
15. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 14. april 1947 p. 2
16. HK-ML. Intelligence Overzicht No. 15. 15 mei 1947. p. 2
17. Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart. Overzicht Maart-April
1947. p.6
18. Anon.. Bakti TNI Angkatan Udara. TNI-AU, Jakarta. 2004.
p. 42
19. Ward. O.G.. De Militaire Luchtvaart van het KNIL 1945-1950,
p. 284, Houten. 1988
20. Ward. O.G., De Militaire Luchtvaart van het KNIL 1945-1950,
p. 287. Houten. 1988
21. Boer, P.C.. Army Cooperation bij de Militaire Luchtvaart in
Indië, 1946-1950. 's-Gravenhage. 2004. p. 64 en 78
15
