goed zicht op dit vliegtuig in zijn totaliteit. Ook de
SAAB-29B Tunnan in 'UN' outfit is op een verho
ging in een ondankbare hoek van de hal wegge
werkt.
Tussen de vliegtuigen door
Maar wat er staat geeft ontegenzeglijk een uitste
kend beeld van de historie en de ontwikkeling van
de Zweedse luchtmacht. Wandelend langs al die
bewaard gebleven luchtvaartuigen krijgen we 'tus
sen de vliegtuigen door' heel wat mee van de histo
rie waar het neutrale Zweden bij de opbouw van
zijn luchtmacht te maken heeft gehad. In de hallen
trekken enkele opstellingen onze aandacht. Zo is er
een diorama met een Gloster Gladiator Mk.II en een
Hawker Hart. Ze herinneren aan de militaire steun
die Zweden heeft verleend aan Finland tijdens de
zgn. Winter Oorlog van 1939-1940 met de Sovjet
Unie. Vier Hawker Hart bommenwerpers en 12
Gladiator Mk.II jagers zijn dan ingedeeld bij een
Zweedse vrijwilligerseenheid in Finland. Finland en
de Sovjet Unie zijn formeel echter niet met elkaar
in oorlog. Zweden hoeft zich dus niet 'neutraal' te
verklaren en is vrij om de Finnen naar believen te
helpen. Het Flygvapenmuseum besteedt thans bijzon
dere aandacht aan deze oorlog. Ze exposeert de
vliegtuigen in een speciale daaromheen gecreëerde
ambiance. De Gladiator en de Hawker Hart die ove
rigens zelf niet in Finland hebben gediend, zijn net
als toen geschilderd in het vroegere kleurenschema
van de Finse luchtmacht. Daarom zijn ze ook voor
zien van het blauwe hakenkruis dat van 1918 tot
1945 het nationaliteitskenmerk is geweest van de
Finse luchtmacht. De Finse swastika heeft overigens
niets van doen met het Duitse hakenkruis.
Voor het Flygvapenmuseum staat een
sterk staaltje SAAB vliegtuigen opgelijnd,
foto: Loe Baltussen
Amerikaans embargo
Met de Winter Oorlog van 1939 forceren de Russen
hun territoriale aanspraken op de Zuid-Karelische
landengte in Finland, enkele gebieden in het noor
den en sommige eilanden in de Finse Golf. Als de
strijd in 1940 in het nadeel van Finland wordt
beëindigd met de Vrede van Moskou, is de Tweede
Wereldoorlog al enige tijd aan de gang. Als gevolg
daarvan blokkeren de Verenigde Staten in juli 1940
de aflevering aan Zweden van een restant bestelling
van 140 Seversky-Republic P-35A's en 144 Vultee-48C
Vanguard2' gevechtsvliegtuigen. Als neutrale staat
legt Zweden vooral het accent op verkenningsvluch
ten. Vandaar dat in het luchtmachtplan voor de
periode 1936-1943 slechts één wing jachtvliegtuigen
is opgenomen tegenover vier groepen bommenwer
pers en verkenningseenheden. De dreigende oor
logssituatie maakt het echter noodzakelijk dat in
1939 alsnog twee nieuwe wings in het plan wordt
opgenomen. Daarvoor worden de in 1938 in
Engeland aangekochte splinternieuwe Gloster
Gladiator Mk.II's gebruikt. Een miskoop zo blijkt al
snel. Bij aankomst zijn ze operationeel al sterk ver
ouderd. Het embargo van de V.S. en de aanschaf van
de Gladiators leiden tot een zeer kritische situatie
in de luchtverdediging van de hoofdstad Stockholm
en de grote industriesteden Malmö en Gothenburg.
Zweden wil echter kost wat kost haar neutraliteit
behouden. Maar dat kan alleen als leger, lucht
macht en marine over een voldoende slagkracht
beschikken. En dat is dan nog niet het geval.
Modernisering
hoogstnoodzakelijk
Naarmate de oorlogsdreiging groter wordt, neemt
niet alleen de behoefte aan vliegers substantieel
toe, maar ook aan vlieginstructeurs. En vanwege
het Amerikaanse embargo, vooral ook aan vliegtui-
