weg uit de voeten kan. Eerder heette dat ding
Helios. Norris Luce met de SkyRider. En vooral Paul
Moller met de M400 Skycar. Al bijna veertig jaar
duikt Moller op in zowat elke publicatie over
individueel luchtvervoer. Hij heeft een prachtig
prototype: rode lak. een futuristisch gestroomlijnd
design met vier kantelbare motoren en een op
papier indrukwekkende staat van dienst van
honderden testvluchten. Maar Moller moet vooral
een genie zijn in p.r.: zijn testvluchten werden
altijd uitgevoerd aan een touwtje.
Moller schermde met prachtige specs. De prijs van
zijn voertuig zou bij massaproductie minder dan
een ton zijn. Brandstofverbruik blijft laag doordat
het ding nooit in de file staat. Het onderhoud blijft
betaalbaar dank zij wankelmotoren, met weinig
bewegende onderdelen. Geen vliegbrevet nodig
want gecomputeriseerde vluchtleiding en besturing
voorkomen botsingen.
Jaja. Zullen we nu even kijken naar de realiteit?
Kan Mollers toestel een ton kosten, de prijs van een
goeie Mercedes? Volgens mij niet. Als dat mogelijk
zou zijn. waarom zijn automobielen dan niet voor
een paar duizendjes te koop? Moller draait zichzelf
en de wereld een rad voor ogen - wat moet de goede
man anders: zijn halve leven zit in dat project.
Gemakzuchtig vind ik het te beweren dat com
puters alle navigatie en management van het toe
komstige massale luchtverkeer wel even zullen
doen. Dat wordt op geen enkele manier gestaafd
door de ervaringen met computers tot dusver. We
kunnen niet eens goeie stemcomputers maken.
Als het over individueel luchtvervoer gaat. mogen
journalisten graag schrijven: we gaan vliegen boven
de file. Ik vraag me dan af wie er in de file gaat
staan, maar dat terzijde. Als we met z'n acht
miljoenen gaan vliegen zullen ook in de lucht
drukbevaren routes ontstaan. In en rond grote
steden moet iedereen omhoog of omlaag. Zelfs
Moller verwacht dat er speciale vliegveldjes nodig
zullen zijn (dus niks opstijgen voor je eigen deur).
Daar moet iedereen naartoe in de spits. Natuurlijk
krijg je dan files voor de vliegvelden én files voor
de startbaan. Sterker, die staan er nu al. met 300
passagiers per toestel!
Het allerbelangrijkste is de rol van de mens in het
toestel. Autonoom, geautomatiseerd vliegen is
volgens mij een fictie. Een automatische piloot in
de auto is ver weg. Treinen zijn het simpelste wat er
is om te besturen, maar zelfs treinen rijden alleen
automatisch in heel simpele omgevingen zoals op
vliegvelden. In Space Shuttles en in verkeersvlieg
tuigen is het vliegen zoveel mogelijk geautomati
seerd. Toch zit daar nog altijd een piloot in.
Waarom? Om te kunnen ingrijpen als er iets mis
gaat. Piloten krijgen daarvoor heftige trainingen en
keuringen. Luchtvaart is geen geintje.
Een Skycar van Paul Moller
9
