ment dat het in de verduisterde bioscoop- en dans
zalen zou komen tot moreel laakbare handelingen
was eerder een aanbeveling geweest. In de gemeen
teraad van het toch over het algemeen godvrezende
Soest werd niet één aparte vergadering aan de
komst van de Amerikanen gewijd, en als het wel ter
sprake is gekomen, dan zijn daar geen notulen van
bewaard gebleven.
Omdat de ingang van het Amerikaanse kamp aan
de kant van Den Dolder zou komen, realiseerde de
Soesterbergse middenstand zich dat de concurren
tie daar wel eens onevenredig van zou kunnen pro
fiteren. Tot veler opluchting werd al snel bekend
dat er op CNA zelf taxfree winkels zouden komen,
zowel voor de dagelijkse boodschappen, vers inge
vlogen en via de zogeheten Commissary verkrijg
baar, als de meer duurzame spullen. Het doel was
self supporting te zijn, net zoals dat op alle
Amerikaanse bases in het buitenland het geval was.
"Wellicht dat er een kleine smokkelhandel in die
goedkope waren te verwachten is," schreef de Soester
Courant. "De tijd zal verder leren of het verblijf der
militairen nog andere consequenties oplevert," zo
besloot de krant op 15 oktober 1954.
In ieder geval stond een goede verstandhouding van
de Amerikanen met de burgerbevolking voorop.
Over overlast zou meteen op de juiste niveaus
gecommuniceerd worden. Niemand kon zich nog
voorstellen wat een ongehoorde herrie die hyper
moderne supersonische straaljagers zouden gaan
maken in het eens zo vreedzame territorium van de
heidevogels. Om over de sociale en culturele impact
van de hele onderneming nog maar te zwijgen.
"Kauwgum kauwen" konden we immers al, zoals de
gelegenheidsdichter van de Soester Courant had opge
merkt. Wat viel dan nog wel te leren van die grote
kinderen met hun Colgate-smiles en hun stemmen
die onder alle omstandigheden zo hard waren dat
het leek of ze zich voortdurend over imaginair ach
tergrondgeluid heen verstaanbaar wilden maken?
Drie weken later verschenen er in de landelijke dag
bladen krantenkoppen in de trant van "Soesterberg
blijft Nederlands", bij het nieuws dat Nederland het
bevel ging voeren over de Amerikaanse eenheid. De
Soester Courant reageerde er quasi verbaasd en tege
lijkertijd licht superieur op: "Waarom zou Soester
berg niet meer tot Nederland en tot Soest behoren?
Omdat er een paar honderd Amerikanen mogen
verblijven? Nee, als men een goede krantenkop wil
hebben, moet men wachten tot men kan schrijven
"Soesterberg blijft bij Soest en wordt niet door Zeist
geannexeerd."16
Al vóór de komst van de Amerikanen had een actie
comité in Soesterberg zich ingespannen voor een
boulevard langs de vliegbasis, om dagjesmensen te
trekken. De eerste autosnelweg, in 1954 geopend,
tussen Utrecht en Amsterdam, was een attractie op
zich in het nog pretparkarme land (alleen
Madurodam en Efteling) en lag gunstig voor een
omweg langs Soesterberg. Camp New Amsterdam
maakte het uitstapje helemaal aantrekkelijk: daar
zaten onze bevrijders die voor onbepaalde tijd ook
nog eens bereid waren ons te beschermen tegen het
nieuwe gevaar uit het Oosten, vanaf 1955 officieel
aangeduid met de onguur klinkende naam
Warschaupact.
Nederlandse (muziek)les
Wat stond de Amerikanen hier te wachten?
Nederland was materieel redelijk snel opgekrabbeld
na de Tweede Wereldoorlog dankzij de financiële
injectie via het Amerikaanse Marshallplan en de
nationale karaktertrek vlijt.17 Nederland had echter
ook een politieke en economische dreun gekregen
door het verlies van Nederlands-Indië. Daarop was
de eerste grote postkoloniale migratiegolf gevolgd.
Deze nieuwe inwoners hadden de populaire
Amerikaanse muziek al in Indië leren kennen en
naspelen, in de tijd dat de Amerikanen op de
Filippijnen zaten en uitzonden via sterke radiosig
nalen. Het gaf ze een duidelijke voorsprong dat ze
er al zoveel feeling mee hadden.18 Binnen twee jaar
na de komst van de Amerikanen naar Soesterberg
raakte ook autochtoon jong Nederland in de ban
van de nieuwe Amerikaanse muziek.
Zover was het in november 1954 nog niet. Als je de
radio aanzette, hoorde je bij de nieuwste oogst van
populaire liedjes kinderkoor De Karekieten met
"M'n moeder's verjaardag". De Straatzangers met
"Een zeemanshart" of Mieke Telkamp die in het
Duits "Der erste Kuss" zong, begeleid door radio
orkest De Aethergeuzen.19 Duo De Spelbrekers zong
"De toeter van m'n scooter". Bob Scholte "Groot-
vader's klok" en Toby Rix "Heer in het verkeer". De
in boerenkielen gestoken Bietenbouwers onder lei
ding van Boer Biet waren publiekslievelingen, met
hun laagdrempelige nummers "Heija Poppeija" en
"1-2-3 Potpourri". De act op klompen vertegenwoor
digde het "doe-maar-gewoon" gezellige Nederland
van inhaken en meezingen. Eddie Christiani's
dagen als immens populaire zanger van de
23
