steel naar boven of naar beneden gericht en rechts
horizontaal met de steel naar links of rechts.
Bedenk wat het vliegtuig doet en hoe jezelf
reageert. De concentratie die nodig is om alleen te
denken aan wat je doet, houd je slechts een paar
seconden vol. De Wright's niet. Die weten dat ze
een probleem hebben.
En met de heup
In de periode 1904-1905 zijn Wilbur en Orville
Wright bijna alle dagen op Huffman Prairie te
vinden. Behalve in de winterperiode, 's Avonds stal- f
len ze de Flyer in de schuur. In drie delen gedemon
teerd, met de vleugels in de lengte langs de houten
muur, past het vliegtuig precies in de houten keet.
Ze werken hard aan hun uitvinding. Alles is gericht
op het vervolmaken van de besturing. Ze doen op
Huffman Prairie veel praktische ervaring op. Als
enthousiaste wielrijders weten ze datje bij hoge
snelheid in een bocht je gewicht enigszins moet
laten meeleunen. Op Huffman Prairie doen ze met
hun Flyer precies hetzelfde. De Wright's starten
dicht langs de omheining van het veld. Als het
vliegtuig van de startrail afkomt, moet er bijna
direct een flauw bocht naar links worden ingezet
om de schuur te vermijden. Rolroeren kennen ze in
die tijd nog niet. Wat volgt is een minder flauwe,
maar meer een lange schuivende bocht langs de
rand van het terrein aan de andere kant. En zo
vliegen ze eigenlijk een groot ovaal parcours over
het terrein terug richting schuur. Veel meer door
schade dan door schande hebben de Wright's aan
den lijve geleerd en ondervonden wat ze moeten
doen om die boom aan de rand van het veld te
ontwijken. Maar ze ontdekken ook dat bochten veel
makkelijker kunnen worden gedraaid als tegelijk
met het dubbele richtingsroer het vliegtuigenigs-
zins om zijn langsas rolt. Dat doen ze door het
scheluw trekken van de vleugels. Daarmee hebben
ze uiteindelijk een manier gevonden om de bestu
ring van de Flyer volledig in de hand - en in de
heupen - te krijgen. Het is een van hun belang
rijkste vondsten in de aërodynamica van het
vliegen. Dan ontdekken ze binnen twee maanden
tijd hoe ze het vliegtuig met één hendel drie
dimensionaal kunnen besturen. Het belang daarvan
is volgens historici vele malen groter dan de
historische betekenis van hun eerste vlucht in 1903.
Het principe wordt vandaag de dag nog steeds
toegepast in vliegtuigen. Half oktober 1905 hebben
de Wright's de besturing zodanig geperfectioneerd
dat ze stoppen met testvliegen, hun patent aan
vraag zeker stellen en hun uitvinding op de markt
brengen. In 1904 hebben ze op Huffman Prairie
Flying Field 105 vluchten gemaakt en in totaal 49
minuten gevlogen: een gemiddelde van 28
seconden per vlucht. In het jaar daarop hebben ze
in totaal vier uur en 22 minuten gevlogen in slechts
50 vluchten. Exclusief de hiervoor genoemde
recordvlucht van 39 minuten levert dat een
gemiddelde op van vier minuten en 33 seconden.
Ontwikkeling binnen één km
Midden op het veld beseffen we dat er heel lang
geleden iets is gebeurd, waar je je hele leven lang al
dbör bent gefascineerd. Ooit het eerste vliegveld ter
wereld. De houten schuur van de Wright brothers
staatifer nog. En de katapult installatie waarmee ze
hun Flyer voldoende startsnelheid geven, is
vervangen door een stalen replica op exact dezelfde
plek. Hooguit een kilometer verderop steken
majestueus zes staarten van even zovele Galaxy's
hoog in de lucht en wij wandelen over de plek waar
feitelijk alle disciplines binnen de luchtvaart hun
oorsprong vinden. De Birthplace of Aviation ligt op
Huffman Prairie. De ontwikkeling van de lucht
vaart sinds 1903 wordt hier op één kilometer
zichtbaar. De C-5's verderop zijn twee keer zo groot
als de afstand die Orville Wright bij zijn eerste
vlucht_inj(ittyhawk heeft afgelegd.
Impact van de luchtvaart
Over Huffman Prairi^Tlying Field hangt die
zondagmiddag de stjlte van de tijd. Eigenlijk is het
't historisch besef dat zich van ons meester heeft
gemaakt. Respect voor het verleden en ontzag voor
wat hier aan luchtvaartgeschiedenis is geschreven.
'Een kleine stapAtpor een mens, maar een reuzen
sprong voor de mensheid' zei Neil Armstrong 65
jaar later en 384.000 km hogerop. Hij zou het niet
hebben kunnen zeggen als de Wrights of wie dan
ook aan de wieg van de gemotoriseerde luchtvaart
heeft gestaan, er niet zouden zijn geweest. Hoewel
de maanlanding op 21 juli 1969 uiteindelijk is
voortgekomen uit de ontwikkelingen in de
luchtvaart, wordt de werkelijke betekenis van
Wilbur en Orville Wright pas duidelijk als we
vaststellen hoe groot de impact van de luchtvaart
vandaag de dag nog steeds is op mens en
maatschappij. Het besef dat we 9100 km en ruim
tien uur vliegen van huis zijn, maakt.de betekenis
van wat.de Wrights hebben gedaan, voor ons alleen
maar indrukwekkender.
►f
15
