U i t 2 e v 1 o '4 i' 'l
Kbely: veel méér dan vergane glorie
Loe M.M. Baltussen
De Tsjechische luchtmacht beschikt in 1938
over 445 gloednieuwe Avia's B-534. Door
de Duitse inval in 1939 kunnen de Tsjechen
de vliegtuigen niet meer operationeel
inzetten. De Luftwaffe, die dan al beschikt
over superieure Me-109's, confisqueert alle
Tsjechische vliegtuigen. In september 1939
zetten de Duitsers vanuit Tsjechië twee
squadrons B-534's in bij hun inval in Polen.
De Slowaken gebruiken de B-534's tijdens de
grensoorlog met Hongarije. In 1941 heeft de
Luftwaffe deze jachtvliegtuigen ook ingezet
in de Oekraïne
Afgelopen zomer bestond het Letecké Muzeum op
de gelijknamige luchtmachtbasis Kbely bij Praag 40
jaar. Net als ons eigen MI.M op Soesterberg. Kbely,
de bakermat van de Tsjecho-Slowaakse luchtmacht
in 1918, is het logistiek centrum van de Tsjechische
luchtmacht. Tientallen uitgefaseerde vliegtuigen
en helikopters staan in groepjes verspreid over de
hele vliegbasis. En zo te zien al heel erg lang. Want
wie wat bewaard, die heeft wat. Daarmee mag het
museum van de Tsjechische Luchtmacht dan ook tot
een van de grootste in Europa worden gerekend.
Ambiance
Het Letecké Muzeum is in 1968 opgericht ter gele
genheid van de 50ste verjaardag van de luchtmacht.
De expositie is dan ondergebracht in een grote hal,
hangar-C. Na 20 jaar zijn er drie kleinere hangaret-
tes van hout-, staal- en golfplaat bijgekomen. Van
buitenaf lijkt het alsof hangar-A en hangar-D er al
veel langer staan. In hangar-D is de collectie uit de
jaren 1918-1924 ondergebracht. In de andere die van
1925 tot 1938. Eenmaal door de deur en langs een
suppoost stapt de bezoeker in een ambiance waarin
Vanuit de lucht mag het dan wel uitzien als een
grote vliegtuigdump: het museum zelfheeft baat
bij de opslag van uit dienst genomen vliegtuigen,
getuige een collectie van niet minder dan 114 geëx
poseerde vliegtuigen en helikopters. Een aantal
daarvan is overigens eigendom van het Narodni
Technické Muzeij, het andere museum in Praag
waar ook een interessante collectie vliegtuigen te
zien is. Daar ligt het accent meer op techniek en
transport. Maar als het gaat om historie en militaire
luchtvaart zijn er zeker raakvlakken. Want dat is
waar het op Kbely vooral om gaat. Èn om de comple
tering van een unieke collectie.
luchtvaartpioniers zo'n 80 jaar geleden zouden heb
ben kunnen verkeren. Er hangt een gecultiveerd
sepia sfeertje. En niet alleen door de olie en de
doop die je er snuift. De collectie in deze hangars
omvat 16 vliegtuigen die dateren van voor 1938.
Daaronder zelfs een tiental originele exemplaren.
De andere zes zijn natuurgetrouwe replica's die pas
vele jaren later zijn gebouwd. Maar dat doet niets af
aan de beeldvorming bij de bezoeker. Die probeert
zich voor te stellen hoe de luchtvaart er toen heeft
uitgezien: wat betekent luchtvaart in die tijd voor
de luchtmacht en wat zijn het voor mensen, die
vliegers van vroeger? Waaghalzen, avonturiers? Of
26
