heeft Avia in die tijd ook Duitse Bf-109's in licentie
gebouwd als S-199. Daarvan zijn er in 1948 23 geëx
porteerd naar Israël. Als de Sovjet Unie na een com
munistische staatsgreep van 1948 haar grip op Tsje-
cho-Slowakije verstevigt, wordt de luchtmacht van
het land gereorganiseerd naar Russisch model. De
Sovjets krijgen meer en meer invloed op de intussen
genationaliseerde Tsjechische luchtvaartindustrie.
Westers georiënteerde luchtmachtmilitairen en
personeel dat in de oorlog bij de RAF heeft gediend,
vliegen de laan uit. Sinds die tijd worden er nogal
wat Russische vliegtuigen in licentie gebouwd, zoals
de Ilyushin 11-10 en 11-14, de Mig-15 en Mig-21 en de
Yak-11, -17 en -23. Toch is er altijd ruimte gebleven
voor de ontwikkeling van eigen Tsjechische ont
werpen en de bouw van deze vliegtuigen. Dat heeft
ertoe geleid dat Tsjechië nog steeds een bloeiende
luchtvaartindustrie heeft. Meer dan de helft van de
museumcollectie op Kbely is dan ook in Tsjechië zelf
gebouwd. En dat is dan ook goed te zien in hangar-C.
Hangar-C
Het is niet duidelijk waar deze grote stenen hal
vroeger voor heeft gediend. Die moet midden
vorige eeuw zijn gebouwd, of misschien nog wel
voor de oorlog. Aangenomen mag worden dat het
is gebruikt als werkplaats, hangar of misschien
wel als lesgebouw voor vliegtuigonderhoud. Hoe
de hangar nu wordt gebruikt, zie je alleen als je er
binnenloopt. Maar dan nog. Het nodigt de bezoe
ker niet echt uit om er binnen te gaan. Als na drie
uur de andere loodsen en de static buiten tot in
alle uithoeken zijn bekeken, zou je hangar-C bijna
voorbij lopen. Tot ik me plotseling herinner dat con-
naisseur van de Russische luchtvaart en oud-collega
Rob Schuurman heeft gewaarschuwd om juist dat
gebouw niet voorbij te lopen. Het gebeurt dus vaker.
De ingang ligt niet langs de looproute, maar opzij
tussen de bossages. Pas als je door een gang met een
ouderwets betegelde lambrisering bent gelopen zie
je bij een open deur om de hoek de toegang tot de
grote hal. Het staat er vol met vliegtuigen: op de
grond, op verhogingen en aan het plafond. Weer
twee uur later zijn 56 vliegtuigen en helikopters geïn
ventariseerd en gefotografeerd. Er is niet een museale
lijn in te ontdekken: waar plaats is, staat wel iets. We
ontdekken een aantal prototypes zoals van de Aero
L-39 Albatross, van de Let-Omnipol Blanik, het eerste
aluminum zweefvliegtuig. Behalve voor de militaire
vliegtuigen van Mikoyan-Gurevich (Mig) en Yakovlev
is in hangar-C ook veel aandacht voor general-aviation
en voor opleidingsvliegtuigen. Zo staan er verschillen
de Zlin's die ook in West-Europa welbekend zijn van
wege de aerobatics die met de meeste mogen worden
uitgevoerd. Echt zeldzaam aan deze kant van Europa
zijn vliegtuigen als de Yakovlev-17 Feather en de Yak-
23 Flora die in Tsjechië in licentie zijn gebouwd voor
de luchtmacht aldaar.
Vreemde bedoening
De suppoosten zijn allerbehulpzaamst. Omdat de
dienstdoende zaalwachters geen enkele vreemde
taal spreken, blijft het even behelpen. Er mag niet
worden geflitst en museumvliegtuigen op de basis
De Lisunov Li-2 Cab is een
met instemming van Douglas,
in licentie gebouwde DC-3.
Ze hebben sterkere motoren,
een steviger onderstel en een
smallere spanwijdte. De eerste
Russische Dakota's dateren uit
1939 en krijgen de typecodering
PS-84. In 1942 verandert dat
in Li-2. Deze Li-2F is een van de
twee museum Cab's die al vele
jaren in desolate toestand op het
terrein van de vliegbasis Kbely
staan. Links voor een bij Avia
als CS-102 in licentie gebouwde
Mig-15UTI Midget. De Tsjecho-
Slowaakse luchtmacht heeft
zowel met de Li-2 Cab als met de
CS-102 trainer gevlogen
28
