hoogte van het gebouw. Van daaraf krijg je van
heel dichtbij een prachtig zicht op de vliegtuigen
in de verschillende hallen. De Ryan waarmee
Charles Lindbergh op 20-21 mei 1927 als eerste van
New York naar Parijs heeft gevlogen, kun je bijna
aanraken. Je staat er zó dicht bij dat je het gevoel
krijgt terug te zijn in een tijd die je niet hebt mee
gemaakt, maar waarover je zoveel hebt gelezen,
gehoord en gezien datje er helemaal in opgaat.
Heel bijzonder.
McDonald's
De enige plaats in het NASM waar zich geen
vliegtuig bevindt is in de aangebouwde glazen
Wright Place Food Court. Met een capaciteit van 1500
gasten tegelijkertijd is het groter dan de grootste
McDonald's in Nederland. Een tiental kassa's ver
werkt de lange rijen bezoekers en hun bestellingen
bij binnenkomst. Als we ergens ver achteraan aan
sluiten, staan we binnen 3 minuten aan de kassa.
Nog geen minuut later hebben we onze bestelling.
Efficiency, daar hebben ze hier wel kaas van gegeten.
Op een nepzilveren gehamerd cafetaria tafeltje
maak ik mijn eerste aantekeningen. Het is pas 12
uur en we hebben nog meer dan driekwart van het
museum te gaan.
Historische impact
Net als in de dependance van het NASM in
het Udvar-Hazy Center (Spinner 28) bij het
International Airport J.F. Dulles van Washington is
de tentoonstelling in het NASM aan de Mali opge
deeld in een groot aantal secties die galleries wor
den genoemd. De galleries zijn op de begane grond
en op de verdieping ingericht in zalen tussen en
tegenover de glazen hallen. The Wright Brothers and
the Invention of the Aerial Age Gallery is de eerste die
we aandoen. In het centrum van een bruingetinte
ambiance is de enige echte Wright Flyer 1903 opge
steld. Daarmee heeft Orville Wright op 17 decem
ber 1903 de eerste gemotoriseerde vlucht gemaakt
met een toestel zwaarder dan lucht. De verlichting
in de ruimte is gedempt. En er heerst een plechtige
stilte. Tientallen mensen lopen langzaam langs
het hekje dat op enige afstand rond de planeur is
opgesteld. De luchtvaart zoals we die nu kennen, is
daarmee begonnen. Hier ben je je opnieuw bewust
van de historische impact van wat de beide broers
Wilbur en Orville Wright hebben gepresteerd. En
niet alleen voor de luchtvaart als zodanig. Maar
ook voor al datgene wat door de luchtvaart vanaf
dat moment direct en indirect overal ter wereld is
tot stand gekomen. Positief en helaas ook in nega
tieve zin: in maatschappelijk en sociaal opzicht en
op technisch en industrieel gebied. Je kunt je de
wereld waarin wij vandaag de dag leven niet meer
voorstellen zonder luchtvaart en zonder de ontwik
kelingen als gevolg daarvan.
Origineel voor replica
De Wright Flyer uit 1903 is een van de weinige
originele erfstukken van de gebroeders Wright
die voor het nageslacht bewaard zijn gebleven.
Jarenlang heeft deze Flyer in het Science Museum
in Londen gehangen. Dat is het gevolg geweest van
een ruzie die de Wrights hebben met Glenn Curtiss.
Die heeft het patent geschonden dat de Wrights op
de laterale besturing van hun Flyers hebben. Curtiss
op zijn beurt verwijt de Wrights dat zij een vinding
van Samuel Pierpont Langley, ook een luchtvaartpi
onier, hebben overgenomen. Daar kun je overigens
je vraagtekens bij zetten. Langey is in die jaren
secretaris van de Smithsonian Institution. En tot
grote ergernis van de Wrights valt het Smithsonian
Curtiss bij in zijn opvattingen. De gebroeders
zijn daarover zó verbitterd dat Orville - Wilbur
is al in 1912 overleden - in 1928 besluit de Flyer
over te brengen naar Engeland en aan het Science
Museum te schenken. Twintig jaar lang heeft deze
historische Wright Flyer daar gehangen. Vanwege
de Duitse bombardementen hebben de Britten de
Flyer tijdens de oorlog elders opgeslagen. Na de
oorlog heeft Smithsonian coryfee Paul E. Garber in
gesprekken met Orville Wright erkenning en eer
herstel voor de Wrights weten te bewerkstelligen.
Het resultaat daarvan is dat het Science Museum
uiteindelijk de originele Flyer in 1948 heeft inge
ruild voor een replica uit het Smithsonian. Orville
Wright heeft het niet meer meegemaakt. Hij over
lijdt in Dayton, Ohio, op 30 januari 1948. Sinds
dat jaar neemt deze Flyer waarmee Orville zijn
historische vlucht heeft gemaakt, in het NASM een
onmisbare plaats in. Voor replica's en mock-ups is
er in het NASM dan geen plaats meer. Tenzij men er
niet omheen kan. Dat is het geval met twee Wright
gliders en een mock-up van een Grumman 'X-29',
het meest onstabiele vliegtuig dat ooit is gebouwd.
Het kan alleen in de lucht worden gehouden met
behulp van supercomputers aan boord. Wat niet
weg neemt dat de voorwaartse pijlstelling aërody
namisch hoogst efficiënt blijkt te zijn. De 'X-29' in
het museum is een leeg polyester omhulsel. In het
geheel van de expositie is het waarschijnlijk geen
lang leven meer beschoren. Het originele exem-
25
