Rede
Frits Koolhoven
uitgesproken door
commodore b.d. J. Vermeulen
bij de onthulling van de Koolhoven!
FK 51 op 11 januari 2010
Vóór de Tweede Wereldoorlog waren er
in Nederland twee vliegtuigbouwers
met internationale bekendheid:
Anthony Fokker en Frits Koolhoven.
Fokker had in de Eerste Wereldoorlog
vliegtuigen gebouwd voor Duitsland en
Koolhoven had datzelfde gedaan voor
de overwinnende Engelsen. Maar dat
is feitelijk de enige overwinning die
Koolhoven op Fokker heeft geboekt.
Zowel de civiele als de militaire
luchtvaartautoriteiten in Nederland
gaven vrijwel altijd de voorkeur aan
Fokker, behalve als het ging om kleine
passagiersvliegtuigen en lesvliegtuigen.
Was Koolhoven misschien de iets meer
geniale van de twee, Fokker was hem de
baas als handels- en zakenman.
Mijn oudste herinnering aan Frits Koolhoven, oom
Frits voor mij. dateert uit de twintiger jaren. Hij
nam mij toen mee naar de zolder van een pakhuis,
naar ik meen te Scheveningen, waar onder leiding
van zijn eminente medewerkers meegekomen
uit Engeland - Jaap Tuyt en Tom van Laar - een
vliegtuig werd gebouwd, bestemd voor de Salon
in Parijs. Het maakte op mij een geweldige indruk
dat dit vliegtuig door een in de voorgevel te maken
opening via een glijbaan naar buiten moest komen.
In de daarop volgende jaren maakte ik op Waalha
ven de eerste voorzichtige stappen mee van de N.V.
Koolhoven Vliegtuigen. In oktober 1936, na het
beëindigen van mijn opleiding tot reserve officier
waarnemer bij de Luchtvaart Afdeling te Soester-
berg, trad ik bij de N.V. in dienst.
Ik ging wonen in Rhoon bij Frits Koolhoven, die in
1926 met mijn moeder was getrouwd. In Rhoon en
op Waalhaven zag ik Koolhoven van nabij aan het
werk en leerde ik de grote gaven van die bijzondere
man goed kennen. Zijn inzet bij het leiden van zijn
bedrijf, zijn belangstelling voor detail en nauwge
zetheid - 'er wordt niet met petten gegooid' was zijn
motto - en zijn wijze van omgang met medewerkers
zijn voor mij een voorbeeld geweest voor mijn la
tere leven. Hij kon goed luisteren, maar hij was 'de
baas', zijn wil was wet. Hij duldde geen inmenging
van de vakbonden in zijn bedrijf, hij was best in
staat om zelf voor de belangen van zijn mensen op
te komen en ze rechtvaardig te behandelen. Voor
zijn medewerkers was hij een geweldige directeur,
van wie je veel steun kon verwachtten en bij wie je
nooit tevergeefs aanklopte.
Aan mijn moeder had hij een grote steun, die hij,
vooral in de moeilijke beginjaren, toen zij in Rijs
wijk woonden, goed kon gebruiken. Als opkomend
industrieel in de vliegtuigindustrie in een tijd dat
privé-vliegen een tijdverdrijf was voor de 'rijken',
moest hij zijn stand ophouden zonder het geld
daarvoor te hebben. Het was hem niet gegeven
vliegtuigen uit Engeland mee te nemen en die aan
Nederland te verkopen. Zuinigheid was dus gebo
den en daar had mijn moeder niet zo'n moeite mee.
Zij was een flinke, intelligente en actieve vrouw,
zeer geïnteresseerd in het gebeuren op Waalhaven.
Thuis, eerst wonende aan de Westzeedijk in Rot
terdam en later in Rhoon, was zij een goede gast
vrouw. Zij was een goede hulp voor haar man.
Frits Koolhoven was een goed mens met veel gevoel
voor humor. Hij was vriendelijk, royaal en groot
moedig. Hij woonde in een goed huis, reed in een
goede auto en speelde als het uitkwam zijn 18 holes
golf op de Noordwijkse Golfclub. Hij hield van lek
ker eten en drinken maar was in beide zeer matig.
Zijn behoeften waren bescheiden. Veel reizen deed
hij niet, een enkele maal een paar weken naar de
13
