aan de oorlog deel te nemen tegen Japan. En met
mij vele anderen, o.a. een generatie jongemannen
van ongeveer om en nabij mijn leeftijd.
Die generatie nu. is zo uitgedund dat ik één
van de weinigen ben die u nog uit persoonlijke
ervaring kan vertellen, hoe de luchtoorlog boven
Batavia (thans Jakarta geheten) plaats vond, boven
Bandoeng in de hoogvlakte van West Java. en
boven Tjilatjap - de enige overgebleven open haven
vóór de capitulatie van Nederlands Indië die op 9
maart 1942 - heeft plaats gevonden.
Het mag een wonder heten, ...dat ik u uit persoon
lijke ervaring kan vertellen van de evacuatie per
schip van de militaire vliegscholen naar Australië
in februari 1942 - dwars door de maritieme omsin
geling van de japanners - om veilig in Australië
aan te komen om kort daarop naar Amerika te
worden getransporteerd, om aldaar operationeel
te worden geoefend op nieuw materiaal om te
worden ingezet in de Pacific tegen de Japanners en
voor een deel in Engeland tegen de Duitsers
Weet u, dat hiervan een kleine deel, bestaande
uit jachtvliegers van de ML-KNIL en de MLD
vanaf Britse vliegdekschepen de eerste aanvallen
uitvoerden tegen het Duitse slagschip TIRPITZ dat
in Noorwegen in één van de fjorden lag. En dat dit
uiteindelijk heeft geleid tot het tot zinken brengen
van dit slagschip aldaar.
En dat dat kleine deel ook Duitse tanks in de
Rhöne-vallei aanviel vanaf de Britse vloot in de
Middellandse zee.
Ik vertel u dit om u een idee te geven dat
ML-KNIL niet alleen in de tropen heeft gevochten,
maar ook in Europa en niet alleen vanuit Enge
land, maar ook vanaf Britse vliegdekschepen.
Het mag een wonder heten, dat ik u uit eigen
ervaring kan vertellen dat er twee Nederlandse
squadrons - en ik stipuleer hier Nederlands, omdat
de vliegtuigen, in tegenstelling tot in Engeland, de
Nederlandse kleuren op hun romp droegen - in de
Pacific hebben meegevochten met de Amerikanen
en de Australiërs. Het waren het Nr 18e bommen
werpersquadron van 1943-1945 en het Nr. 120
jachtsquadron van 1944-1945.
Ikzelf heb bij het 18e squadron 41 operatio
nele opdrachten mogen uitvoeren, waarvan vele
bestonden uit lage aanvallen op schepen om die tot
zinken te brengen.
Ik leef nog!
Beide squadrons hebben aldaar hun aandeel
weten te bemachtigen om de Japanners terug te
drijven, zij het met verliezen, waarvan de namen
van de gesneuvelden op de kolom achter mij zijn
gegraveerd.
Het mag een bijzonderheid worden genoemd hoe
ik uit eigen ervaring mijn geboorteland heb terug
gevonden na de Japanse capitulatie in augustus
1945 en niet met gejuich en vlaggen en bloemen
werd ontvangen, maar terecht kwam in een bloe
dige en gruwelijke burgeroorlog, waarvan thans de
erevelden op Java de stille getuigen zijn.
Zoals eerder gezegd zijn velen van de Indische
luchtmacht die gesneuveld zijn, aangetekend op de
kolom achter mij.
Maar niet allen zijn helaas op deze kolom
vermeld. En dat vind ik heel jammer.
Want velen zijn gestorven in krijgsgevangen
kampen aan ondervoeding, mishandeling en barre
omstandigheden, verdronken tijdens scheepstrans-
porten die werden getorpedeerd door geallieerde
onderzeeboten en door onthoofding, fusillering
en martelingen van de KEMPETAI (de Japanse
GESTAPO).
In dit verband mag ik veronderstellen dat
namen als: de aanleg van de Burma-Siam
spoorweg, de Pakan-Baroe spoorweg, de torpede
ring van de JUNYO MARU, de erbarmelijke omstan
digheden in de Japanse kopermijnen, de aanleg
van vliegvelden door krijgsgevangenen in O.Indië
u niet onbekend zijn.
En over de bloedige burgeroorlog na 1945 die
wij gemakshalve 'politionele acties' noemen, zal ik
het maar niet over hebben.
Uniek is ook dat zij, die hier op deze zuil zijn
aangetekend en ook de anderen die hier niet op
staan, mij toefluisteren en ik hoor hun stemmen
zeggen:
'Vertel het hun en blijf vertellen wat wij daar
in de Pacific gedaan hebben voor Vorstin en Vader
land. Blijf vertellen van onze inzet en onze angsten
toen wij afgeschoten werden, sneuvelden, dood
gingen want ze weten dat niet in Nederland zij
hebben daar weinig belangstelling voor!'
U kent hier in Nederland de Soldaat van Oranje. Eén
van de dappersten uit onze gelederen, beschreven
en bewierookt. Er is zelfs een film van gemaakt.
Koninklijk onderscheiden met de hoogste onder
scheiding die een Nederlandse militair kan krijgen:
6
