utulbihldnd
Bachstelle, die als een vlieger werd opgelaten
achter een U-boot, is een motorloze gyrocopter die
in heel wat musea tussen Washington en Berlijn
is te vinden. Uit Berlijn komt ook de Nagler-
Rolz vandaan die uit dezelfde tijd stamt. Alleen
een replica op schaal van een Fw-61 helikopter
herinnert nog aan het Derde Rijk. De heli is aan
beide zijden van de romp voorzien van een grote
hoofdrotor die tegen elkaar in draaien. Daarmee
wordt het draai-effect van de romp voorkomen. De
romp is die van een Fw-44 Stieglitz. De motor op
de neus is alleen bedoeld voor de koeling van de
motor. Vandaar dat de Fw-61 geen gyrocopter is
waarbij de propellermotor zorgt voor de voortstu
wing. Origineel zijn slechts twee exemplaren van
de Fw-61 gebouwd. Foto's laten zien dat de echte
Fw-61's aanmerkelijk robuuster zijn dan het toch al
grote schaalmodel in het museum. Hanna Reitsch,
de meest bekende Duitse testvlieger in die jaren,
maakt in februari 1938 furore met haar Fw-61
demo in de Deutschlandhalle
in Berlijn. Boven het 25.000 m2
grote vloeroppervlak van
het overdekte stadion laat
ze de manoeuvreerbaarheid
zien van deze helikopter. Ze
maakt bochten van 360 in
2,5 seconde en vliegt de heli
volledig gecontroleerd ook zij
waarts en achteruit. Voor die
tijd een werkelijk fabelachtige
vertoning. Reitsch voert haar
show veertien avonden op
voor een afgeladen vol stadion.
Het publiek staat te juichen
op de stoelen. Als Heinrich
Focke door de nazi's uit zijn
eigen Focke-Wulf fabriek wordt
gezet, begint hij met Gerd
Achgelis een nieuw bedrijf.
Vanaf dat moment wordt de
Fw-61 ook wel aangeduid als
Fa-61. Hoewel de Fw-61 in die
tijd enorm veel publiciteit
heeft getrokken, is het nooit
de bedoeling geweest om een productielijn op te
zetten. Voor Focke is de Fw-61 niets méér, maar
zeker niets minder dan een experimentele heli
kopter. Van meet af aan stond hem bij de ontwik
keling van de Fw-61 niets anders voor ogen dan
aan te tonen dat het mogelijk is om rechtstandig
op te stijgen en te landen. Hoewel de oorlogsprio
riteiten van de Duitsers in de jaren '30 en '40 en
de beperkingen voor de Duitse luchtvaartindustrie
na de oorlog de verdere ontwikkelingen van de
helikopter ernstig belemmerden, is Focke-Achgelis
tijdens de oorlog op bescheiden wijze doorgegaan
met onderzoek en ontwikkeling van helikopters. Er
zijn zelfs geslaagde proefvluchten geweest waarbij
vrachten zijn getransporteerd, op schepen is geland
en reddingen uit de bergen werden gesimuleerd. Al
tijdens en na de oorlog zijn het dan ook vooral de
Amerikanen en de Britten geweest die met het heli
concept verder zijn gegaan.
Rampzalige gevolgen
Ook het museum in het centrum wordt al na
enkele jaren veel te klein voor de alsmaar groeiende
collectie. In elk geval een reden om enkele helikop
ters vanuit het gebouw naar buiten te verhuizen
en in de open lucht ten toon te stellen. Daar heeft
het materieel ernstig te lijden van de weersomstan-
In februari 1938 demonstreert de eerste vrouwelijke helikoptervlieger Hanna
Reitsch de Fw-61 (D-EBVU) twee weken lang elke avond in de overdekte
Deutschlandhalle in Berlijn
digheden. Ook klimpartijen van de jeugd hebben
rampzalige gevolgen voor het behoud van de heli's.
Als dan ook nog eens belangstellende bezoekers
waardevolle instrumenten uit die heli's slopen,
wordt in 1979 beslist de helikopters weer onder dak
te brengen. De expositiehal moet daarvoor worden
uitgebreid. Minister Wilfried Hasselmann van
28
irl
