De Fokker T.IV waarin het waarnemen
werd geleerd - via R.J. Idzerda
De theoretische lessen in navigatie, meteorologie,
vliegtuigbewapening etc. werden deels bij het
Koninklijk Instituut der Marine te Soerabaja, soms
samen met de adelborsten, en deels op het MVKM
gegeven. Voorts werden wij onderwezen in het
'seinen en sounderen' met de morsesleutel, en het
schieten met pistool, geweer en vliegtuigmitrail
leur. Het werd pas echt interessant natuurlijk
toen wij de theorie in de praktijk moesten gaan
toepassen aan boord van een echt vliegtuig. Jaren
geleden in Semarang hadden mijn ouders mij eens
getracteerd op een rondvlucht boven de stad, maar
dit was toch wel wat anders. Om te beginnen wer
den we per sloep naar het watervliegtuig gebracht,
een tweemotorige Fokker T.IVa op drijvers, en was
de eerste vlucht heel wat minder comfortabel. Maar
dat wende al snel en de vliegerij begon mij echt te
boeien. Alleen had ik liever op de vliegerstoel geze
ten aan de stuurknuppel of'koemoedi' (maleis voor
helmstok), zoals men die in de MLD destijds placht
te noemen, dan in de zeer oncomfortabele neuskoe-
pel, waar ik verwacht werd de juiste koersen aan
de vliegers door te geven.
Die communicatie met de vliegers ging overigens
zeer primitief. Er was een soort intercom, bestaan
de uit een trechter verbonden met een rubberen
slang met de koptelefoon van de vlieger, maar
meestal gaf je de koerswijzigingen aan middels het
opsteken uit de neuskoepel van een aantal vingers
16
