Wachters boven het
stenen tijdperk
het materieel te kennen kun je de geleverde presta
ties niet naar waarde inschatten. En dat de Marine
al gedurende 60 jaar van haar nu 94 jaar vliegende
activiteiten met helikopters werkt is iets waar je
ook niet in eerste instantie aan denkt.
De eerste schuchtere stappen op heli-gebied zette
de MLD in 1951 met de aankoop van de allereerste
en enige Sikorsky S-51, de 'Jezebel'. Tot en met de
introductie van de S-55 werd de helikopter alleen
ingezet als reddingstoestel, o.a. van ons fameuze
vliegkampschip Hr.Ms. Karei Doorman (R-81), en
als transportmiddel. Met de indienststelling van
de Sikorsky S-58 in 1960 werd de helikopter ook
wapensysteem voor onderzeebootbestrijding. Met
uitzondering van de Agusta-Bell 204, die alleen
transport- en reddingsdiensten leverde, bleef de
helikopter in de vorm van achtereenvolgens de
Westland Wasp en de Lynx tot op heden een inte
graal deel van de wapensystemen van de KM.
Al deze typen werden ook oudjes, hetgeen bijzon
der mag heten gezien de natte en corrosieve werk
omgeving aan boord van de oorlogsschepen en bij
reddingen uit zee. De carrière van de S-58 duurde
twaalf jaar, van de Agusta-Bell zestien jaar, van
de Wasp ook zestien, en van de Lynx (tot en met
heden) maar liefst 35 jaar. Er moest veel aan gesleu
teld worden en af en toe zag het er wel wat minder
hoopgevend uit - ook daarvan getuigt dit boek -
maar je mag stellen dat de MLD-heli's waar hebben
geleverd voor de geïnvesteerde belastingcentjes.
Wat ook niet vergeten mag worden is dat, met uit
zondering van de Lynx, al deze helikopters éénmo-
torig waren en dat terwijl er boven de uitgestrekte
zee mee gevlogen moest worden, óók 's nachts.
Het boek vermeldt het risico van dit éénmotorige
vliegen niet expliciet, kennelijk werd dit toen door
de MLD'ers als normaal beschouwd. Als je leest wat
voor vliegomstandigheden zich dan voordeden dan
dwingt dat zoveel te meer respect af.
Als extra verrassing geeft het boek ook een interes
sant overzicht van de Nederlandse helikopterex
perimenten van Ir. von Baumhauer in de periode
vóór de 2e Wereldoorlog en de ontwikkeling van de
Kolibri ramjet-helikopter in de jaren 40-50, waarbij
de helikopterpionier van de Kon. Marine, de latere
vlagofficier MLD schout bij nacht Ruud Idzerda, een
belangrijke rol speelde. Voorts is er een goede samen
vatting van de helikopteropleidingen bij de MLD,
met name ook die op Curasao in samenwerking het
Heli-Holland. Ook dat is een welkome bonus.
Auteur Willem Geneste heeft met deze publicatie
een mooi getuigenis geleverd van de inzet en pro
fessionaliteit van de MLD'ers, zowel de vliegende
als de groundcrews. Als volbloed MLD'er, die begon
als vliegtuigmakerkonstabel (bewapeningsmonteur
voor de niet-marinemensen) en de dienst verliet
als voorlichter in de rang van luitenant ter zee der
le Klasse, is hij een kenner van het onderwerp bij
uitstek. Alhoewel zeker geen 'foto-boek', bevat deze
uitgave ook vele interessante nooit eerder gepubli
ceerde foto's.
Als je wilt weten hoe er gewerkt, getreurd en
vooral ook gelachen werd rond de de MLD is deze
publicatie voor u. Het is vooral een boek met veel
persoonlijke belevenissen dat een mooie aanvul
ling is op de meer gebruikelijke 'vliegtuigtype
plaats-datum' publicaties. Enkele minpuntjes: een
titel als '60 jaar helikoptervliegen bij de KM' had de
lading beter gedekt. Voorts staan er wat slordige
foutjes in, zoals een Avenger die PBM wordt ge
noemd, maar wie daarop let is een kniesoor.
Het boek is in eigen beheer uitgegeven door de Stich
ting Traditiekamer MLD. Het kost 15,- en is uitslui
tend in de Traditiekamer op De Kooy verkrijgbaar.
Per post bestellen is ook mogelijk door overmaking
van 18,20 binnen Nederland en 24,15 in de rest
van Europa (incl. verzendkosten) op bankrekening
nummer 37.05.01.853 t.n.v. Stichting Vrienden van
de Traditiekamer MLD onder vermelding van Boek
60 jaar helikopters. Vergeet niet uw naam en adres
op de overschrijving te vermelden.
Het boek is genaaid, bevat 154 pagina's en full
color gedrukt op een formaat van 24 x 17,5 cm.
Van harte aanbevolen.
Gerard Casius
Bart M. Rijnhout, Wachters hoven het stenen tijdperk.
De Marineluchtvaartdienst in Nieuw Guinea 1922 -1950.
Uitgegeven door Lanasta, Emmen.
ISBN 978-90-8616-080-8.
Het boek is gebonden, heeft 192 stevige pagina's
in een hard-cover. Zo'n 400 foto's en tekeningen,
waarvan verschillende zijaanzichten in kleur ma
ken het boek tot een aantrekkelijk geheel.
