Tijdens vergelijking met de configuratie van de
vliegerstoelen die zijn gebruikt in die Folcker-
typen bleek namelijk dat deze stoelen zeer veel op
elkaar lijken en in basisconcept vrijwel identiek
zijn. Bij nader inzien is dat ook wel logisch, want
een voor de hand liggende gang van zaken zou als
volgt kunnen zijn. In 1930-32 nam de Luchtvaartaf
deling van het KNIL het Curtiss P-6 jachtvliegtuig
in gebruik. Dit toestel beschikte over een 'kuip-
vliegerstoel' waarbij de parachute van de vlieger als
zitkussen diende. Zulke parachutes waren in 1928
als standaarduitrusting ingevoerd bij de Indische
LA. Vervolgens gaf het KNIL in 1933 opdracht aan
Fokker om een nieuw verkenningsvliegtuig te ont
werpen. Dat werd de Fokker C.X en het is logisch
dat daarvoor werd gespecificeerd dat de uitvoering
van de pilotenstoel identiek moest zijn, immers:
standaard-parachute, standaard-stoel.
Vliegerstoelen in serie gebouwd door Aviolanda
Toen vervolgens Soesterberg ook de C.X bestelde,
was er geen reden om de prima functionerende
pilotenstoel te veranderen, en dus werd bij de LVA-
Soesterberg ook de oorspronkelijke model-Curtiss
stoel ingevoerd. Daarna vinden we vrijwel dezelfde
stoel opnieuw terug in de D.XXI (ook voor Indië
ontworpen maar voor Soesterberg gekocht) en weer
later ook in de Fokker G.I jachtkruiser en het S.IX
lesvliegtuig. In de collectie van het MLM bevindt
zich een vliegerstoel afkomstig uit een van de na
1945 nog gebouwde Fokker S.IX's die nog steeds het
oorspronkelijke basisontwerp van Curtiss vertoont.
En ook de Koolhoven FK-51 beschikte over dezelfde
standaardstoel, zoals te zien is in de FK-51 replica
in het MLM. Het is zelfs zo dat de aluminium FK-51
vliegerstoelen voor Koolhoven werden gemaakt
door Aviolanda in Papendrecht. En daarmee is het
cirkeltje weer rond, want Aviolanda bouwde in
1931-32 zes Curtiss Hawk jachtvliegtuigen voor het
KNIL en had daarvoor de licentierechten gekocht
van Curtiss. Zo kon men dus beschikken over de
tekeningen en productierechten van deze stoelen.
Nog een laatste nieuwtje over de Curtiss Hawk
replica: oud-dienstplichtig luchtmachter Jac Geven
bouwde reeds vele
kleinere metalen
delen voor de De Ha-
villand DH-9 replica,
die ook in aanbouw
is in de VS bij de
Brewster-bouwers'
van het Cradle of Avi
ation Museum, en hij
heeft nu ook enkele
onderdelen gemaakt
voor de Curtiss,
zoals een origineel
stabilotrim-wiel voor
de cockpit. Het con
tact hiervoor werd
gelegd tijdens een
reünie van de Kon.
Luchtmacht Nieuw
Guinea (1958-62)
groep. De oudgedien
den komen dan met
verhalen over wat ze
vandaag de dag nog
doen aan hobbies
etc., en toen oud-
Hunter-bewapeningsman Geven vertelde dat zijn
liefhebberij was om leuke dingetjes uit metaal te
construeren, was de connectie snel gemaakt! Wie
had dat in 1960 op Biak kunnen denken!
Gerard Casius
projectmanager Curtiss P-6 (en DH-9) 4-
7
