Waarschijnlijk is deze
NVI FK.31 het tweede
prototype. Op de Parijse
Luchtvaartsalon werd
dit verkenningsvliegtuig
geëxposeerd zonder de
vleugel tussen de wielen.
De Luchtvaartafdeeling
van het KNIL heeft met
vier van deze vliegtuigen
gevlogen.56
port Company Ltd. (BAT) in Willesden, Greater
London, waar een andere, nu bekende Nederlandse
vliegtuigontwerper, Robert Noorduyn, hoofd van
de tekenkamer is. Koolhoven wordt er hoofdont
werper en bouwt o.a. de FK 23 Bantam (1918) en
de FK 26 Limousine (1919), een verkeersvliegtuig
met een geheel gesloten passagierscabine voor vier
personen. Van de FK 23 is één exemplaar bewaard
gebleven.33 Uit een test die in 1918 is gedaan met
een buitgemaakte Fokker D.VII (c/n 18/2002), blijkt
dat de prestaties van de Bantam vele malen beter
zijn! Naar verluidt heeft Fokker dat ook toegegeven
bij zijn eerste ontmoeting met Koolhoven op de
Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling in Amster
dam in september 1919.34 Daar wordt dan ook de
tweede FK 26 (reg. G-AEHN, c/n 31) tentoongesteld
waarmee demonstratievluchten worden gemaakt.
En anders dan de meeste geschiedenisboekjes ver
melden over de eerste Nederlandse luchtlijn, heeft
reserve-luitenant L.F.E. Coblijn de primeur om met
deze Koolhoven FK 26 tijdens de ELTA op donder
dag 18 september 1919 de allereerste Nederlandse
lijnvlucht te maken met betalende passagiers vanaf
Soesterberg naar Hounslow bij Londen. Het idee
voor een wekelijkse lijnvlucht naar Londen komt
van Koolhoven zelf. De exploitatie is in handen
van de N.V. Handelsmaatschappij COBOR.35 Lang
zou het allemaal niet duren. Als de vluchten in de
winter moeten worden gestaakt, wordt het bijna
failliete BAT Ltd. eind 1920 vanwege financieel
wanbeheer overgenomen door een ander bedrijf.36
Het voltallige personeel wordt dan ontslagen en
Koolhoven keert in april 192032 terug naar Neder
land.
Waarom Koolhoven ervoor koos zijn initialen
'FK' als type aanduiding voor zijn vliegtuigont
werpen te gebruiken, ligt voor de hand. Maar
- 'met de kennis van nu' - zou het gebruik van de
letters 'FK' voor Koolhoven niet zo handig zijn
geweest. Net als Fokker met een simpele 'F', had
Koolhoven kunnen volstaan met een 'K', hoewel
in de tijd dat hij in Engeland werkte, de 'K' daar
ook als civiele registratie werd gebruikt. Van
communicatie en marketing zoals we dat nu
kennen, is dan nog geen sprake. Reclame heette
propaganda en de beoefenaren daarvan waren
propagandisten. Van product image en marke-
ting-ondersteunende PR had nog niemand ge
hoord. Blijkbaar heeft ook niemand ooit erbij
stilgestaan dat de initialen van Koolhoven ook
aan Fokker doen denken. Of daardoor poten
tiële klanten daadwerkelijk bij Fokker hebben
aangeklopt, is moeilijk vast te stellen. Met de
beperkte communicatiemiddelen toentertijd,
lijkt het gebruik van de initialen FK geen im
pact te hebben gehad op de business. Noch voor
Koolhoven, noch voor Fokker.
Nationale Vliegtuig
Industrie
In Nederland maakt Koolhoven bedachtzaam
plannen voor de toekomst. Natuurlijk heeft hij iets
met auto's, maar zijn grote liefde ligt toch bij de
luchtvaart. Een job bij de op 21 juli 1919 opgerichte
Nederlandse Vliegtuigenfabriek van Fokker ziet hij
niet zitten. Vanaf het moment waarop hij Fokker
13
