Consortia
Heli's wereldwijd
21
1969 na vier jaar het testprogramma van EWR had
afgerond, is het enige testvliegtuig dat daarvoor
kan worden gebruikt. In juni 1971 wordt het pro
gramma gestopt als de levensduur van elementaire
onderdelen van de EWR VJ101C verloopt. En als dan
de Bondsregering, de NAVO en de Luftwaffe vanuit
strategisch-logistieke overwegingen nog maar wei
nig belangstelling hebben voor het verticaal starten
van gevechtsvliegtuigen, wordt het hele project
afgeblazen.
Maar het meest spraakmakende vliegtuig in Duits
land na de oorlog - en ook nu nog - is ongetwijfeld
de Lockheed F-104G Starfighter. Er zijn 916 'Stafs'
aan de Duitse Luftwaffe en de Marineflieger
geleverd. Ze zijn in licentie gebouwd bij MBB,
VFW-Fokker en Fiat. Een dertigtal F-104F dual's 2)
is rechtstreeks van Lockheed gekomen. Met een
totaal van 292 3) vliegtuigen is bijna 1 op de 3
Starfighters in Duitsland verloren gegaan. Daarbij
zijn 115 vliegers omgekomen. In de jaren '60 en '70
van de vorige eeuw past de F-104G Starfighter als
multi-role jachtvliegtuig uitstekend in het NAVO
verdedigingsconcept voor West-Europa. De Koude
Oorlog is in volle gang en de F-104 is in die tijd de
standaard jachtbommenwerper binnen de NAVO.
De Starfighter wordt niet alleen voor luchtverde
diging maar ook voor close-air support 4) ingezet.
De belangrijkste specificatie waaraan het ontwerp
van de Starfighter begin jaren '50 moest voldoen,
is de snelheid van het vliegtuig. De tot dan toe
gemeten supersone snelheden gaan niet verder dan
Mach 1.1.5) Het is bijna niet voor te stellen dat nog
geen vijf jaar later een F-104A Starfighter voor het
eerst in de geschiedenis van de luchtvaart Mach 2.1
vliegt: twee keer zo snel als het geluid. 6)
Het Deutsches Museum besteedt vanaf het begin
van de luchtvaart in Duitsland substantieel aan
dacht aan de parallelle ontwikkeling van verkeers
vliegtuigen en straalmotoren. En, zoals
dat zeker in Nederland maar ook in Groot-Brittan-
nië en Frankrijk is gebeurd, is vliegtuigbouw in Eu
ropa sinds de Tweede Wereldoorlog steeds minder
een nationale aangelegenheid. Er zijn in Europa tal
van consortia ontstaan die zich met het ontwerpen
en bouwen van vliegtuigen bezighouden.
Soms opgezet voor de bouw van één kist, maar nog
vaker om economisch-strategische redenen: het
voortbestaan van de vliegtuigindustrie zelf en het
behoud van werkgelegenheid. Ook Duitsland heeft
Met de fs-24 Phönix als eerste kunststof zweefvliegtuig
is het einde van stalenrompbuis constructies in zicht
gekomen. Richard Eppler en Hermann Nagele, twee leden
van de Akademische Fliegergruppe van de universiteit
van Stuttgart, hebben in de periode 1951-1957 dit met
glasvezel versterkt polyester prototype ontworpen en
gebouwd. Voor de seriebouw is het conventionele stabilo
vervangen door een T-staart. De serieproductie vond
plaats bij Apparatebau Nabern, een dochtermaatschappij
van Bölkow.
die ontwikkeling meegemaakt. Veel van de lucht
vaartbedrijven uit de naoorlogse jaren zijn er niet
meer of zijn opgegaan in andere grotere onderne
mingen. Zo worden in Hamburg romp- en staart-
secties voor Airbus, thans EADS,7) geproduceerd die
in Toulouse verder worden geassembleerd. Airbus
neemt in het DM dan ook een niet onbelangrijke
plaats in met een rompsectie, een landing gear en
een General-Electric CF6 turbofan straalmotor.
Een ander naoorlogs fenomeen in de luchtvaart
is de helikopter. Duitsland heeft destijds primair
uit militaire overwegingen heli's aangeschaft. De
eerste heli's zijn dan ook bestemd voor het Duitse
leger: Agusta-Bell 47G's waarvan er een in het
museum staat. Deze voor menige luchtvaart
enthousiast toch wel klassieke helikopter met
zijn goudvissenkom-achtige canopy staat in het
Deutsches Museum naast de meest bekende heli
van Duits fabricaat. Ludwig Bölkow (1912-2003),
bestuursvoorzitter van het Messerschmitt-Bölkow-
Blohm concern, heeft met de bouw van deze heli
de Bö-105 wereldwijd op de kaart gezet. Het is de
eerste heli die met een rigid rotor ook aerobatics
mag vliegen. In totaal zijn er 1400 Bö-105's gebouwd
die in 40 landen zijn verkocht. Voor Duitsland een
groot export succes in de jaren '70 en '80 van de
vorige eeuw.