De Lynx helikopter
met pensioen
Rein Zeijlemaker
Op 24 september 1947 landde op het vliegdek
van Hr. Ms. Karel Doorman een Sikorsky
S-51. Deze eerste kennismaking van de
Marine met een hefschroefvliegtuig heeft veel
indruk gemaakt en legde in feite de kiem voor een
bloeiende helikopterperiode in de Marine Lucht
vaart Dienst. Zo'n vier jaar later kocht de Konink
lijke Marine de S-51 - Jezebel - van de Stichting voor
Hefschroefvliegtuigen, waarmee de helikopter in
de Nederlandse krijgsmacht werd geïntroduceerd.
Al snel raakte men overtuigd van de vele mogelijk
heden die dit soort vliegtuigen bood. In 1953 werd
een belangrijke mogelijkheid benut; velen zullen de
spectaculaire reddingen tijdens de watersnoodramp
in Zeeland nog op het netvlies hebben. Ruim 7 jaar
heeft de S-51 in de MLD gediend. Het begin van een
belangrijke periode in de MLD is hiermee gestart.
De opsporings- en reddingsdienst in Nederland
werd volledig door de MLD uitgevoerd; met de
komst van de helikopter kwam een rolverdeling
tot stand waarin de vastvleugel-vliegtuigen werden
ingezet voor het zoeken en de helikopter voor de
redding van de overlevenden, aangestuurd door
het Reddings Coördinatie Centrum op Vliegkamp
Valkenburg.
Maar er kon meer met helikopters; ook voor de
onderzeebootbestrijding kon hij een belangrijke
rol gaan vervullen voor de vloot. In en rond het
vlootverband kon hij worden ingezet met de dip
ping sonar; voor onderzeeboten een extra dreiging
omdat de helikopter mobieler en sneller was dan
een schip en daardoor minder voorspelbaar. Met de
komst in 1960 van de Sikorsky SH-34J die hiervoor
geschikt was, kon vanaf het vliegkampschip de
onderzeebootbestrijding voor de vloot effectiever
worden aangepakt. Na de brand aan boord van
Hr.Ms. Karel Doorman in 1968 zijn deze helikop
ters weer afgestoten. Maar de Koninklijke Marine
zonder helikopters was sindsdien ondenkbaar.
Voor 1967 was er nog geen sprake van helikopters
aan boord van onderzeebootjagers en fregatten.
Daar kwam in navolging van de Britse marine
verandering in. In 1967 landde de eerste Westland
AH-12 Wasp helikopter op een fregat van de Van
Speijck klasse. De Wasp beschikte niet over dipping
sonar, primair diende hij als wapendrager. Het
fregat dirigeerde de helikopter naar een doel om
daar een torpedo te werpen. Met de Wasp had de
boordhelikopter voor fregatten zijn intrede gedaan
in de KM.
De Westland AH-12
Wasp geschikt voor
landingen op de
fregatten.
De Sikorsky SH-34J, de eerste MLD helikopter
geschikt voor onderzeeboot bestrijding.
