100 JAAR
MILITAIRE LUCHTVAART
EEN GECOMPRIMEERD OVERZICHT VAN HOOGTE EN
DIEPTEPUNTEN VAN DE MILITAIRE LUCHTVAART IN NEDERLAND
Hans Berfelo
5
deel 1: van 'In den beginne tot en met de mei-dagen van 1940
Voordat de militaire luchtvaart in 1913 formeel
begon, is er al enige ervaring opgedaan met
het zich boven de aarde bewegen.
In 1886 wordt bij het Korps Genietroepen Nederlands
eerste ballon aangeschaft, de "Kijkuit", het jaar daar
op gevolgd door een tweede - kleiner - exemplaar.
Nadat zich in 1904 een genie-officier zich in het bui
tenland heeft bekwaamd tot balloncommandant
worden twee nieuwe observatieballonnen aange
schaft terwijl de twee eerdere worden weggedaan.
In de daarop volgende jaren wordt vooral op civiel
gebied het ballonvliegen gepropageerd door oprich
ting van de Nederlandse Vereeniging tot Bevordering
van de Luchtscheepvaart. Voorzitter wordt de kolonel
van de Generale Staf C.J. Snijders.
Er worden door de vereniging een drietal ballonnen
gekocht, de Amsterdam, Rotterdam en de Utrecht.
In 1909 vinden de eerste vliegdemonstraties plaats,
met toestellen zwaarder dan lucht. De Belgische
graaf Charles de Lambert verzorgt op 27 juni de eer
ste vlucht bij Etten-Leur, waarna in juli en augustus
de Fransman Eugène Lefebre vliegt bij Den Haag.
De ontwikkelingen in de luchtvaart werkte zo aan
stekelijk, dat diverse Nederlanders voor de vliegerop
leiding naar Frankrijk togen, waar in december 1909
door de Federation Aéronautique Internationale het
FAI-vliegeniersdiploma wordt ingesteld.
Zo zijn er begin 1910 al drie gebrevetteerde Neder
landse vliegeniers, n.l. Freddy van Riemsdijk,
Clement van Maasdijk en Gijs Küller, al spoedig
gevolgd door Henri Wijnmalen, Frits Koolhoven en
Anthonie Fokker (in 1911 in Duitsland opgeleid).
In 1910 echter is Jan Hilgers (toen nog zonder brevet),
de eerste Nederlander die een vlucht boven Neder
land maakt. Dit gebeurt op 29 juli op het Verweij
en Lugard vliegterrein bij Ede, één dag voordat
Generaal C.J. Snijder, Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht 1914 -1918, was de grondlegger van de Nederlandse
militaire en burgerluchtvaart
Clement van Maasdijk de eerste vlucht bij Heeren
veen heeft gepland.
In 1911 krijgen vier infanterie-officieren toestem
ming van de Minister van Oorlog, H. Colijn, om met
behoud van bezoldiging een vliegopleiding te volgen
in het buitenland. De luitenant W.C.J. Versteegh
gaat lessen in Wiener-Neustadt in Oostenrijk, ter
wijl de luitenant F.A. van Heijst in Nederland lest.
In september van dat jaar vinden de grote legerma-
