Non-departementaal
Breed
Milestones of Flight
We zijn een kwartier te vroeg. Het museum is nog
gesloten. Als de juffrouw van de wacht vanuit haar
hokje bij de ingang onze buitenlandse nummerplaat
ziet, mogen we wel de auto parkeren. Maar we moe
ten er in blijven zitten tot het museum opengaat.
De enorme dubbeldeks en 2-staartige Blackburn
Beverly die ik in 1965 als gate guard bij de oude in
gang heb gezien, is al in 1993 verdwenen. En waar
ik bij mijn allereerste bezoek nog een grote stikdon
kere hangar binnenwandelde, zag ik in 1993 aan
palende nieuwbouw die me qua architectuur deed
denken aan de vroegere LTS aan de Heerderweg in
Maastricht. Naast het wachthuisje van die RAF me
vrouw staat een Bristol Bloodhound MK.2 luchtver
dedigingsraket opgesteld. Voor het geval dat...?
Het RAFM heeft twee vestigingen. Het museum op
Hendon, Londen, is op 15 november 1972 officieel
geopend. De collectie die dan bestaat uit 36 vlieg
tuigen is in de jaren daarna aanzienlijk uitgebreid.
Er is echter geen plaats om alles op te stellen. Daar
om wordt een groot aantal kisten tijdelijk onderge
bracht op verschillende vliegbases verspreid over het
land. Zo ook op RAF Cosford, bij Wolverhampton.
De opslag op Cosford krijgt al gauw de status van
een volwaardig museum. Op 1 mei 1979 opent het
RAFM aldaar haar tweede vestiging. Het RAFM dat
aanvankelijk is opgenomen in de organisatie van de
RAF is in 1984 in overeenstemming met de Britse wet
over nationaal erfgoed weggehaald bij de overheid.
In plaats daarvan is de organisatie en exploitatie
ondergebracht bij het RAF Museum Enterprises Ltd,
een buiten departementale instantie.2' Om het ver
lies aan overheidsinkomsten te compenseren wordt
vanaf dat moment aan fondsenwerving gedaan. In
die tijd bestaan op Hendon dan nog twee andere
zelfstandige musea: het Battle of Britain museum
en het museum van RAF Bomber Command. Zij ont
vangen geen enkele subsidie vanuit de overheid,
maar hebben het altijd moeten doen met toegangs
heffing en fondswerving. Door het alsmaar terug
lopend bezoekersaantal bij het Bomber Command
museum komt de exploitatie van dat museum onder
zware druk te staan. De situatie is zo ernstig dat men
afstevent op een definitieve sluiting. In een poging
om dat te voorkomen wordt in 1989 besloten de drie
musea op Hendon samen te voegen met het RAFM
in RAF Museum Enterprises Ltd. Het ministerie van
Defensie is tegen latere aflossing bereid om de
schulden van het Bomber Command museum op
zich te nemen. Bovendien eist het ministerie dat
bezoekers toegang gaan betalen. In de jaren daarop
wordt de schuld aan de Staat afgelost. Maar de in
komsten na de samenvoeging zijn bij lange na niet
wat ze waren vóór die tijd. Als het ministerie van
Defensie in 2001 besluit het RAFM jaarlijks dezelfde
financiële ondersteuning te geven die het ministerie
van Cultuur, Media en Sport verleent aan andere
nationale musea, schaft het RAFM de entreeprijs
weer af. De bijdrage van de overheid aan de totale
exploitatie van het RAFM op Hendon en Cosford be
draagt jaarlijks zo'n 8M 9,6M) geïndexeerd. Zelf
genereerde het RAFM in 2013 ca. 4M 4,8M),
waaronder zo'n 1,5M 1,8M) aan donaties en
fondswerving. De totale de exploitatiekosten be
droegen ca. 12M 14,5M), personeelskosten in
begrepen. Er zijn in totaal 182 medewerkers in
loondienst. Daarnaast zijn er in totaal 250 vrijwil
ligers, waarvan 70 op Hendon worden ingezet en
de overigen op Cosford. Het museum kent twee
vriendenstichtingen: de Vrienden van het RAF Mu
seum en het RAFM American Foundation. Van de
Vriendenstichting doneerde in 2013 een bedrag van
25K 30K) ter ondersteuning van de doelstellin
gen van het museum en haar activiteiten.3) In totaal
bezoeken jaarlijkse zo'n half miljoen mensen het
RAFM op Hendon en Cosford. Het bezoekersaantal
op Hendon fluctueerde de afgelopen jaren tussen de
220- en 275.000.
De museale lijn door de RAF expo is niet uitsluitend
historisch bepaald, maar is ook breed van opzet door
de functionaliteiten van de militaire luchtvaart.
Langs mijlpalen in de Britse luchtvaartgeschiedenis,
komt de bezoeker terecht in de hallen van het Bom
ber Command die grenzen aan de Historic Hangars.
In die hallen is een belangrijk deel ingeruimd voor
helikopters en daarmee ook voor het aspect redding
en hulpverlening. Er is ook aandacht voor de inzet
boven zee en elders in het Britse Gemenebest. In een
ander deel van de hal representeren vliegtuigen als
een Tempest, Typhoon en Thunderbolt en een groot
aantal jets de tactische inzet van jachtvliegtuigen.
En dan is er nog de Grahame-White Factory een mooie
verzameling van originele vliegtuigen uit het begin
van de militaire luchtvaart bij het RFC.
Ogenschijnlijk is er sinds mijn laatste bezoek niet
veel veranderd in het RAFM Of het zouden de
Harrier, Eurofighter, Merlin-101 en twee Tornado's
moeten zijn die aan collectie zijn toegevoegd. De
