Militaire Historie, door Boom, Amsterdam.
ISBN 978-94-6105-5705. Softcover, 520 bladzijden,
48 foto's waarvan 14 in kleur en verschillende tabel
len en schema's.
Evenals de vorige twee boeken is Take-Off een acade
misch proefschrift ter verkrijging van de graad van
doctor aan de Universiteit van Utrecht. Met dit proef
schrift promoveerde op 25 september 2013 Quirijn
van der Vegt, wetenschappelijk medewerker NIMH,
tot doctor.
Aan de hand van veelal nieuw bronnenmateriaal,
waarbij rijkelijk is geput uit de omvangrijke archie
ven van de NAVO, schetst Take-off een compleet beeld
van de (weder)opbouw en instandhouding van de
Nederlandse luchtstrijdkrachten in de hoogtijdagen
van de Koude Oorlog. De materiële, organisatorische,
personele en infrastructurele aspecten verbonden
aan de opbouw van dit technologisch hoogwaardige
krijgsmachtdeel komen uitgebreid aan bod, evenals
de uitdagingen die de bondgenootschappelijke inbed
ding en de dikwijls knellende NAVO-'verplichtingen'
met zich meebrachten. Ook staat deze studie uitvoe
rig stil bij de voorbereiding op de oorlogstaken. Het
boek schenkt hoofdzakelijk aandacht aan de opera
tionele aspecten van het luchtmachtbedrijf.
Het boek begint met de 'Wederopbouw in bondge
nootschappelijk kader'. Beschreven worden de jaren
1945-1949 waarin de Luchtstrijdkrachten (LSK) van
de grond af moesten worden opgebouwd, waarbij de
dekolonisatiestrijd in Indonesië de wederopbouw
bemoeilijkte. Door de groter wordende dreiging uit
het oosten werd in 1948 de West-Europese Unie en
in 1949 de NAVO opgericht, waarmee Nederland
definitief haar neutraliteitspolitiek vaarwel zegde.
De luchtmacht plannen uit die periode, de eerste
schreden op weg naar een zelfstandige luchtmacht
en de aanschaf van Britse straalvliegtuigen komen
onder meer aan de orde. Verder de aanschaf van
Amerikaanse jachtbommenwerpers, de keuze en in
gebruikneming van vliegvelden en de luchtmacht
opleidingen.
Tussen 1950 en 1956 vindt 'De voltooiing van de we
deropbouw van de Nederlandse luchtstrijdkrachten'
plaats. In deze periode drukken kernwapens en de
ervaringen in Korea een belangrijke stempel op het
denken over het luchtwapen. Ook wordt in die peri
ode de luchtmacht Koninklijk en hiermee zelfstan
dig en vindt de toetreding van West-Duitsland tot
de NAVO plaats. Verder worden onder meer Lucht
macht- en NAVO-structuren besproken, vliegtuig
bouw bij Fokker en de aanschaf van nachtjagers.
Volgens het hoofdstuk 'De nuclearisering en moder
nisering van de Koninklijke Luchtmacht', bereikte
de luchtmacht in 1957 een absoluut hoogtepunt
door 910 vliegtuigen in de inventaris te hebben. Het
neerslaan van de Hongaarse opstand had impact op
het denken. Het bezit van intercontinentale ballisti
sche raketten door de Sovjet Unie en de indruk die
de Spoetnik maakte, voedde de angst dat de Sovjets de
Amerikanen technologisch waren voorbijgestreefd.
De Berlijn- en de Cuba-crisis brachten de beide
militaire blokken recht tegenover elkaar: de Thun-
derstreaks van 311 en 312 stonden in oktober 1962
bewapend met live kernwapens gereed. De aanpas
singen van de KLu aan de jaren zestig komt aan bod,
nadat de Amerikanen de meeste vliegtuigen in de
vijftiger jaren hadden betaald, moet de nieuwe
F-104G Starfighter voor het grootste deel zelf
betaald worden. Dit resulteerde in aanmerkelijk
minder vliegtuigen, daarnaast speelde de kwestie
Nieuw Guinea een belangrijke rol. Ook nieuwe or
ganisatiestructuren binnen de KLu worden behan
deld, evenals de invoering van de Geleide Wapens
en de aanschaf van de Fokker F-27.
'Progressie en regressie: op weg naar een flexibele
Koninklijke Luchtmacht, 1967-1973'. In de tweede
helft van de jaren zestig troffen diverse NAVO-
landen voorbereidingen om hun troepen- en vlieg
tuigsterkte te verminderen. De plotselinge en zeer
snelle bezetting van de Sovjet Unie en haar bond
genoten van Tsjechoslowakije bleek een eye-opener
voor de NAVO en door diverse bezuinigingsplannen
werd een streep gehaald. Ook lessen worden geleerd
in het Midden-Oosten, waar in 1967 Israel in een
zesdaagse oorlog verzeild raakte. Beide partijen
werden door de grootmachten volop van materieel
voorzien, maar een rechtstreekse confrontatie
tussen oost en west bleef uit. Diverse plannen voor
de toekomst worden besproken, zowel vanuit een
politiek- als vanuit een militair standpunt, evenals
de nieuwe organisatiestructuren en de aanschaf
van de Northrop NF-5.
De vervanging van de Starfighter wordt opgestart in
de vorm van het Multi-Role Combat Aircraft (MRCA
75), vliegbasis verdediging en de bouw van shelters
op de vliegbasis komen aan de orde.
Het boek besluit met de Conclusie en het Nawoord,
Noten en een Engelse summary, waarna een over
zicht van de geraadpleegde literatuur, afkortingen
lijst en register wordt gegeven.
