In dienst in Indië
19
De tweede poging van Fokker een jager voor de LA-KNIL te bouwen: de D.XVII
Afdeling Vliegtuigbouw van Aviolanda vrijwel zon
der werk. Door bezuinigingen werd ook het aantal
door Aviolanda voor de Marineluchtvaartdienst in
licentie te bouwen Dornier Wal vliegboten beperkt,
zodat begin 1932 vrijwel al het fabriekspersoneel
moest worden ontslagen.
Aangezien het een van de hoofdtaken van de Curtiss
Hawk jachtafdeling was om de luchtverdediging
van Soerabaja te verzorgen, lag het voor de hand
om aldaar oefeningen te houden. Medio maart 1931
gebeurde dit voor de Curtiss jagers de eerste keer
en gingen drie Hawks met een begeleidend Fokker
C.IV transportvliegtuig, gevlogen door Lt. Zomer
(commandant), Lt. Supheert, Adjudant Vermeulen
en Sgt. Oonincx, naar Soerabaja op oefening. Overste
Wesseling, de commandant van de Luchtvaart Afde
ling, kwam met de C.IV mee naar Soerabaja om de
oefeningen gade te slaan. In oktober 1932 werd voor
de eerste keer een gezamenlijke luchtverdedigingoe
fening met de MLD gehouden bij Soerabaja waaraan
zes Curtiss Hawk jagers van 1-VA deelnamen. Ze
werden hiervoor tijdelijk gestationeerd op het vlieg
veld Darmo. Dornier Wal vliegboten en Fokker T.IV
drijvervliegtuigen van de MLD fungeerden hierbij als
aanvallende bommenwerpers. Het bleek dat de LA
nu voor het eerst een goed werkend wapensysteem
had, want waar het tot dan toe vaak modderen was
geweest met de synchronisatie van de vaste mitrail
leurs op de Fokker vliegtuigen, voldeed het Curtiss
systeem prima. Zo zeer zelfs dat de Fokker toestellen
van de LA vervolgens ook gemodificeerd werden met
dit Amerikaanse mechaniek. Ongetwijfeld heeft de
voorkeur voor Amerikaans materieel die zich vooral
later zo duidelijk uitte bij de Indische militaire
luchtvaart, mede hierdoor een flinke duw in de rug
gekregen. Dit werd nog versterkt doordat in maart-
april 1931 een op de Filippijnen geplaatste officier
vlieger van de USAAC, Lt. Charles Bubb, bij de LA was
gedetacheerd om "zich op de hoogte te stellen van
de Indische luchtvaart". Ongetwijfeld profiteerde de
LA minstens zoveel van de kennis van Lt. Bubb als
omgekeerd.
De luchtverdedigingoefeningen in Soerabaja werden
een jaarlijkse aangelegenheid. In september 1933
en oktober 1934 werden ze herhaald, doch na 1935
vonden ze "wegens interne redenen" plaats zonder
deelname van MLD-vliegtuigen. De oefening in
september 1933 omvatte naast negen Curtiss Hawks
ook zes Fokker C.Ve's en vier C.Vd's en nog vier De
Havilland DH-9's, deze laatste gevlogen door leerling
vliegers. Voor LA-begrippen een ware luchtvloot dus
en de bedoeling was om de logistiek te beproeven
die nodig was om de LA 'massaal' naar Oost Java