25
bij Solo en Bojolali (Midden Java), met grondtroepen
van de IIe Divisie. Drie Curtiss jagers werden hier
voor op het vliegveld van Djokjakarta gestationeerd,
tezamen met drie Fokker C.X verkenners van de 3e
Afdeling.
De sterkte van de Curtiss-afdeling in die laatste peri
ode is niet precies bekend. Een op 10 september 1937
genomen groepsfoto toont vijf officieren-vliegers,
Roelofs (commandant), van der Poel, van Helsdingen,
Maurenbrecher en Cox en geen enkele onderofficier
vlieger. In 1938 waren er slechts vier officieren-vlie
ger, zodat de veronderstelling gewaarborgd is dat de
sterkte zeker niet meer dan zes vliegers bedroeg. Het
tijdschrift Luchtvaart van april 1938 beschreef het
nadere einde van de Jachtafdeling in nogal lyrische
vorm: "Nog zingen de jachtvliegtuigen hun hooglied
te Kalidjati. Eens, zelfs binnen afzienbare tijd,
zal hun geloei zwijgen. En daarmee zal een einde
gekomen zijn aan een aloude defensietechniek."
Kort daarna was het zover. De 1e Vliegtuig Afdeling
leverde haar Curtiss jagers in bij het Depot en kreeg
er Glenn's voor in de plaats.
Alhoewel dus ruim acht jaar in gebruik geweest,
waren de Curtiss jagers eigenlijk nog niet bepaald
"opgevlogen". Het gemiddelde aantal vlieguren per
toestel bedroeg over de gehele bedrijfsperiode slechts
495. Dit vertaalt zich in ongeveer 850 vlieguren per
jaar voor de gehele Jachtafdeling, en wellicht net
iets meer dan 100 uur per jaar per vlieger. Niet be
paald overdadige getallen. De bezuinigingen van de
jaren '30 en daarmee verband houdende beperking
van het aantal toegestane vlieguren zullen hierbij
ongetwijfeld een beperkende factor zijn geweest.
De Hawks werden ontdaan van alle nog bruikbare
spullen, waaronder de Conqueror motoren die nog
tot in 1940 dienst hebben gedaan op Fokker C.Vd
vliegtuigen, en werden afgevoerd. Hiermee had het
jachtvliegtuig als wapen afgedaan binnen de LA-
KNIL, maar niet voor lange tijd, zoals hierboven al
werd vermeld.
Uitrusting:
60 kg
Bewapening:
90 kg
Vlieggewicht (189 ltr benzine):
1523 kg
Vlieggewicht (378 ltr benzine):
1662 kg
Motor: Curtiss V1570, 640 pk (471 kW) 2400 t.p.m.
Compressieverhouding:
6,1 1
Brandstofverbruik
(volgas, zeeniveau):
210 ltr/u
(66%, zeeniveau):
121 ltr/u
Prestaties (zonder buiktank van
189 liter)
Max. snelheid:
278 km/u
Kruissnelheid (66% vermogen):
233 km/u
Min. snelheid:
96 km/u
Stijgsnelheid naar 4000 m:
8,3 min.
naar 5000 m:
12,0 min.
Praktisch plafond:
6750 m
Theoretische Vliegduur
(volgas, zeeniveau, 378 Ltr benzine, geen reserve):
1 u 45 min (500 km)
Praktische Vliegduur
(66%, 3000 meter, 378 Ltr. benzine, 20 min. reserve):
2 u 55 min (690 km)
Bewapening: een .50 Colt-Browning mitrailleur,
200 schoten en een .30 Colt-Browning mitrailleur,
600 schoten.
Vliegtuignummers:
- 1e bestelling: Curtiss Wright USA: C-307 t/m C-314,
Curtiss c/n waarschijnlijk H-6 t/m H-18.
- 2e bestelling: Aviolanda: C-315 t/m 320 c/n H-1 (1e
toestel)
Noten:
1 Uit. 'Wetenschappelijk Jaarbericht 1929 van de Ned. Vereeniging ter Beoefening van de
Krijgswetenschap'.
2 Het is interessant dat hiervoor een Amerikaanse legervlieger werd geëngageerd. lt. de
Kruijff van Dorssen, die toch een belangrijke rol heeft gespeeld in het selectieproces
dat tot aankoop van de Hawk leidde, was bij het invliegen van en lessen op de Hawk in
Indië niet betrokken. Dit is opmerkelijk vooral omdat De Kruijff in zijn memoires ver
meldt dat juist hij tijdens zijn studieverblijf in de VS door de USAAC werd gevraagd om
te helpen met de proefvluchten met een Hawk prototype, met name met duikproeven
met maximale snelheid. Hij zegt dat hij zich hierbij wegens een propellerbreuk met de
parachute in veiligheid moest stellen. Overigens is uit de documentatie die De Kruijff
zelf naliet vast te stellen dat zijn parachutesprong na propellerbreuk een oude De
Havilland DH-4 betrof en niet een prototype in de Hawk serie. Helaas moeten we de
beweringen van Luitenant, later lt. kol., De Kruijff van Dorssen om deze dan ook naar
het rijk der fantasie verwijzen. In het land van Doolittle was het ook niet erg voor de
hand liggend om een niet-Amerikaanse officier te vragen voor kritieke testvluchten,
wat overigens niets afdoet aan de grote capaciteiten van deze officier als vlieger en
technicus.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in LuchtvaartKen
nis, het tijdschrift van de Afdeling Luchtvaartkennis
van de KNVvL.
Technische gegevens van
de Curtiss Hawk I 1
Spanwijdte:
9,60 m
Lengte:
6,71 m
Hoogte:
2,78 m
Vleugeloppervlak:
23,40 m2
Leeggewicht:
1154 kg
vlieger:
80 kg
benzine (189 ltr):
130 kg
olie (14 ltr):
13 kg
