Louis Blériot
het woord in het Frans is blijven hangen. Het is
afkomstig van het Latijnse avis dat vogel betekent.
Begin 20e eeuw heet een vliegtuig nog planeur in het
Frans. Pas sinds de Eerste Wereldoorlog is het woord
avion in de Franse taal het algemeen gebruikte
zelfstandig naamwoord geworden voor 'vliegtuig'. En
daarmee heeft Ader ons méér nagelaten dan de
historie van zijn Avion No.3.
Want bij de beproevingen op 12 en 14 oktober 1897
op het nog steeds bestaande militaire kamp van
Satory ten zuiden van Versailles, kunnen officiële
waarnemers niet vaststellen dat zijn Avion op eigen
kracht van de grond is gekomen. De weers
omstandigheden zijn slecht en de wind slaat onder
de vleugels waardoor het toestel uit balans raakt,
terugvalt en in stukken breekt. Daarop wordt de
staatssubsidie ingetrokken en trekt Clément Ader
zich teleurgesteld terug. Zijn machines zijn te zwaar
en tegelijk te zwak om het vliegtuig de lucht in te
helpen. Wat feitelijk ontbreekt, is de kennis hoe een
luchtvaarttuig te besturen als het eenmaal los is van
de grond.
Maar er zijn ook andere berichten over de
demonstratie van het Avion No.3 voor een aantal
Franse officieren. Ader zelf en sommige getuigen
zeggen later dat het Avion wel degelijk heeft
gevlogen. Maar omdat er klaarblijkelijk enige
obstakels in de weg staan, heeft Ader de stoom
afgesloten waardoor de machine bij de inderhaast
gemaakte landing is beschadigd.
Desondanks is men in de loop van de jaren Clément
Ader meer en meer gaan beschouwen als degene
waarmee de Franse luchtvaart is begonnen. Voor veel
Fransen is hij ook degene geweest die met zijn Éole
op 9 oktober 1890 als eerste mens ter wereld heeft
gevlogen. Zijn vliegtuigen zijn exemplarisch voor de
vele pogingen eind 19e eeuw om de aeronautiek te
motoriseren. Clément Ader heeft pionierswerk
verricht op het gebied van elementaire
aerodynamica en telefonie, auto's en motoren
gebouwd. Hij overlijdt 85 jaar oud, op 5 maart 1926
in Toulouse.
Het Avions No.3 is het vleermuisvliegtuig dat in het
Parijse museum hangt. Onder leiding van Général
Pierre Lissarrague (1920-2008), destijds directeur van
het Musée de l'Air op Le Bourget, is dit voor de Franse
luchtvaarthistorie uiterst belangrijke artefact
schitterend gerestaureerd.
Er zijn enkele musea die het vliegtuig tentoonstellen
waarmee Blériot de eerste Kanaaloversteek heeft
gemaakt. Dat wordt ook wel een beetje in de hand
gewerkt omdat er honderden Blériot-XI's zijn
gebouwd. Maar het enige echte vliegtuig waarmee
Blériot op zondagochtend 25 juli 1909 om 4u41
vanaf Les Barraques bij Calais in 36,5 minuut Het
Kanaal is overgevlogen en bij Dover is geland, staat
in Parijs. Die Blériot-XI is het pièce de resistance,
hèt meesterwerk van de transportcollectie in het
Conservatoire Arts et Métiers. Het vliegtuig is
speciaal ontworpen voor de oversteek naar Engeland.
De kleine 25pk 3-cylinder Anzani W-3 motor drijft
een 2-bladige Chandrasekar propeller aan. Blériot's
vastbeslotenheid om La Manche per vliegtuig over te
steken komt voort uit een zeker chauvinisme. Het is
in 1909 bijna 125 jaar geleden dat de Fransman Jean-
Pierre Blanchard in een waterstof ballon voor het
eerst Het Kanaal overstak naar Engeland. Wat Blériot
betreft zou een dergelijke prestatie met een vliegtuig
ook op Frans conto moeten worden geschreven.
Bovendien heeft de Britse krant Daily Mail een prijs
uitgeloofd van 1,000 voor degene die deze prestatie
aflegt. En dan is het des te leuker als ook die Britse
prijs naar Frankrijk gaat...
Louis Charles Joseph Blériot is geboren op
1 juli 1872 in Cambrai. Hij heeft gestudeerd in
Amiens en in Parijs en is net als Clément Ader
ingenieur. Zijn militaire dienst vervult hij als
onderluitenant bij het 24e Artillerie Regiment
in Tarbes bij Lourdes. Blériot is
ook uitvinder. Als zodanig heeft hij wereldwijd
de eerste praktisch bruikbare koplamp voor
auto's ontworpen. In de Rue Richelieu te
Parijs opent hij in 1897 een eigen zaak van
waaruit hij autofabrikanten als Renault en
Panhard-Levavasseur bediend. Tijdens zijn
opleiding aan de prestigieuze École Centrale in
Parijs raakt hij sterk geïnteresseerd in de
luchtvaart. Een bezoek aan de Exposition
Universelle in 1900, waar hij het Avion No.3 ziet
van Clément Ader, is voor Blériot doorslag
gevend geweest om zijn toekomst in de
luchtvaart te zoeken. Eind 1906 begint hij zijn
eigen vliegtuigfabriek Recherches Aéronautique
Louis Blériot. Twee jaar later heet het Blériot
Aéronautique.