De jonge jaren
van de luchtmacht
De geschiedenis van het luchtwapen
in het Nederlandse leger tot 1939
De plaats van het luchtwapen
in het Nederlandse leger
9
De Nederlandse krijgsmacht werd in 1913
verrijkt met het luchtwapen. Tijdens de
Eerste Wereldoorlog maakte het vliegtuig
een geweldige ontwikkeling door en domineerde
het internationaal de strategische discussie. Ook
in Nederland woedde het debat over deze nieuwe
dimensie in oorlogvoering. Het luchtwapen moest
worden opgebouwd wat betreft organisatie, per
soneel en materieel en er ontstond een geheel
Luitenant W.C.J. Versteegh voerde bij het uitbreken van de
Eerste Wereldoorlog de eerste operationele verkenningen
uit bij de zuidgrens
eigen relatie met de Nederlandse vliegtuigindus
trie. Pas in 1935, na vele jaren van bezuinigen,
kwam de modernisering en uitbreiding van het
luchtwapen op gang. Vier jaar later, bij de alge
mene mobilisatie van de Nederlandse krijgsmacht
in augustus 1939, was dat echter nog lang niet
voltooid en bestond er vrijwel geen moderne
luchtverdediging.
Luitenant-generaal b.d. dr. D. Starink*
Toen de Nederlandse regering op 28 augustus 1939
ter bescherming van de neutraliteit de algemene
mobilisatie van de strijdkrachten gelastte, was het
bijna vier jaar geleden dat koningin Wilhelmina in
de troonrede van 1935 maatregelen ter versterking
van de bewapening had aangekondigd. In deze
bijdrage zet ik uiteen hoe het luchtwapen in het
Nederlandse leger moest bijdragen aan de handha
ving van de neutraliteit. De militaire luchtvaart
maakte pas sinds 1913 deel uit van het leger. Mijn
conclusie luidt dat het luchtwapen in augustus
1939 niet in staat was op volle sterkte en voldoende
modern paraat te zijn. Dit artikel geeft in verkorte
vorm een antwoord op de vraag waaraan dat te
wijten was.
Het op 1 juli 1913 als een zeer bescheiden Lucht-
vaartafdeeling (LVA) van het Nederlandse leger
opgerichte luchtwapen was voor een groot deel
het geesteskind van chef van de Generale Staf C.J.
Snijders en de eerste commandant, H. Walaardt
Sacré. Zij zorgden ervoor dat het luchtwapen zich
kon ontwikkelen tijdens de oorlogsjaren 1914-1918,
ondanks de enorme beperkingen die het gevolg wa
ren van de mobilisatietoestand. Tegenover ruime
financiële middelen, waarmee op Soesterberg een
