98
In Gedong had het omgekeerde plaats; onze z. g. bondgenooten
hadden, niettegenstaande onze hulp, niettegenstaande de door ons
verstrekte wapens en munitie, geen succes, zij delfden zelfs het
onderspit en toch werd de onderwerping van Gedong aan onzen wil
verkregen.
Het was het onttrekken van de voordeelen der scheepvaartregeling
aan Gedong, dat ons, in weerwil van het niet slagen met de wapens,
de onderwerping aan onzen wil bezorgde.
Krijgt men dus invloed en gezag, wordt men dus meester op de
kust, niet in naam, maar inderdaad, door het volgen van de ge
dragslijn sub. 2 van Scherer's denkbeelden?
Neen, het tegendeel is waar, maar in weerwil van het nadeel, dat
wij ons zelfs hierdoor kunnen berokkenen, is de scheepvaartregeling
een zoo krachtig werkend dwangmiddel, dat daardoor toch de eerbie
diging van onze bevelen verkregen wordt.
Het voorstel van Scherer sub. 2 is derhalve bepaald verkeerd, ook
nog om andere redenen.
Met de scheepvaartregeling beoogt men ik zeide het reeds niet
alleen het verkrijgen van de onderwerping, maar tevens het brengen
van het land tot welvaart en bloei, tot orde en rust.
Moeten wij nu zelf aan de Atjehers wapens en munitie gaan ver
strekken om daarmede te vechten en dit vechten gaan aanmoedigen?
Brengen wij hierdoor het land tot orde en rust, of zou men het doel
beter bereiken met het doen inleveren van de vuurwapens, dat gelei
delijk ook mogelijk is door de macht, die de scheepvaartregeling in
onze handen legt.
Moet er eene hoogst enkele maal met de wapens gestreden worden,
moet aan een enkel overmoedig staatje bij uitzondering eens eene
tuchtiging worden toegediend, welnu, men trede dan op zooals de
Generaal van Teijn in 1890 te Edi deed. Het is de taak van het
leger om dan te vechteu en met beleid aangevoerd, zooals de Generaal
van Teijn het in 1890 aanvoerde, zal ook het succes groot en blijvend
wezen.
Het sub 2 door Scherer voorgestelde moet derhalve als geheel onnoo-
dig en zelfs schadelijk, onvoorwaardelijk verworpen worden. Het
denkbeeld van de noodzakelijkheid om aldus op te treden is echter bij