108
het geldt de vervaardiging eener kaart op kleine schaal (1100.000
a 1200.000), dus van een minder belangrijk terrein. Bovendien is
het een bijna onafwijsbare eisch, dat het vervoer der daarbij ge
bruikt wordende tijdmeters per vaartuig geschiedt, zoodat, indien
dit niet mogelijk is, deze methode ook niet toegepast kan worden.
Uit een en ander volgt dus, dat het bepalen van het voor
de opneming van eenig terrein noodige aantal vaste punten
slechts dan middels sterrekundige plaatsbepalingen zal kunnen
geschieden, als dat terrein doorsneden is door bevaarbare wa
teren en uit een economisch oogpunt minder belangrijk is, m.
a. w. niet veel details bevat, zooals bv. de Westerafdeeling
van Borneo, het oostelijk deel van Sumatra enz. In alle andere
gevallen worden die punten middels driehoeksmeting bepaald.
Aansluitende op deze punten worden nu door ervaren opnemers
wegen, rivieren, hoogteruggen, enz. nauwkeurig opgenomen en
in kaart gebracht en aldus het geraamte der kaart verkregen.
Dit geraamte bestaat dan uit een aantal veelhoeken met gebro
ken zijden, die, elk op een afzonderlijk vel papier overgebracht,
aan de opnemers ter bewerking gegeven worden. Deze verdee-
len hun veelhoek door het meten van binnenwegen, voetpaden,
waterleidingen, grenzen, enz. in zeer kleine veelhoeken, die ge
leidelijk bewerkt worden, bepalen de richting van belangrijke
punten zijwaarts door rechtstreeksche meting van richting en
afstand van uit één punt of door aanpeiling van uit eenige
vaste punten der te meten richting, schetsen den vorm van het
terrein in hun meetboek, teekenen de begroeiing enz. daarin
op en gaan aldus voort tot alle details, die op de kaart moeten
voorkomen, opgenomen zijn.
Eiken avond van een meetdag worden de volstrekte hoogten
van alle rechtstreeks gemeten punten berekend en in het meet
boek aangeteekend.
Na afloop zijner maandmeting gaat de opnemer te huis het
opgenomene op schaal teekenen (opdragen) en in het reeds in
teekening gebrachte inpassen. Blijkt hierbij, dat fouten in de
meting gemaakt zijn, dan moeten die door hermeting opgespoord
en verbeterd worden.
Zijn geen fouten gemaakt, dan wordt het opgenomene op het
veelhoeksblad in potlood ingeteekend en worden uit de berekende
