335 -
over. Bij het minste gevaar dat er dreigde, sloten de Javanen
als klitten tegen elkaar, om dan in den blinde hunne geweren
af te schieten, instede dat ieder vertrouwen had op zich zelf
en op zijn geweer.
Het is daarom zaak, dat bijzonder de nadruk worde gelegd
op de individueele opleiding van den soldaatin de eerste plaats als
schutterterwijl hem voorts geleerd moet loorden in het terrein z.n.
onafhankelijk van zijn meerderen en toch in verhand met zijn kamera
den te vechten 1).
Ook in de door de colonne betrokken bivouaks gaven de Java
nen dikwijls blijk, niet berekend te zijn voor hun taak in den
oorlog. In het bivouak te Toembang Siroen stonden de posten
Europeanen en Javanen aan den rand van het plateau, waarop
gebivouakkeerd werd. Zoodoende konden de posten 's avonds in
het door lantarens verlichte ravijn om het bivouak zien.
Gedurende den nacht trokken de Javaansche posten zich meer
malen terug tot nabij de barakken, waarin hunne kameraden
van denzelfden landaard lagen zie plaat VIII zoodat de vijand
het bivouak met gemak en ongezien had kunnen binnensluipen,
zoo hij maar den moed daartoe had bezeten.
Toen de terugmarsch werd aangenomen, nadat één officier
en één Europeesch mindere gesneuveld, en één officier en twee
minderen gewond waren, kostte het den commandant groote
moeite, om de Javanen kalm het bivouak te doen verlaten.
Het optreden van den steeds onzichtbaren vijand, die goed
schoot, was voor den Javaan een mysterie. Uit Atjeh herinner
ik mij nog, bij een nachtelijke excursie door een terrein waar
wij wisten elk oogenblik aan een ontmoeting bloot te staan,
dat het een verademing was, wanneer bij het aanbreken van
den dag het eerste vijandelijke schot viel en ik wist waar de
vijand zich ophield.
Begrijpelijk is het derhalve op welk een zéér laag peil het
moreel van den Javaan stond, die hier steeds in dat duistere
en onzichtbare moest tasten en maar nooit wist waar de vijand
zich ophield.
De eenige wijze, om hem in het gevaar staande te houden,
was dan ook vermenging van de beide landaarden Europea-
1) Militaire Gids.
