549
door moeilijk terrein marcheeren, liefst niet op maar naast den
weg, in de kampongs, over heggen, langs steile hellingen, door
diepe ravijnen, door snel stroomende rivieren. Er mag een tikje
gevaar aan verbonden zijn. Dat geeft den menschen durf en
voortvarendheid en, indien er eens, onverhoopt, een ongeluk
mocht gebeuren, dan zijn tegenwoordig immers de chefs verlicht
en humaan genoeg, om niet den zondebok te verguizen, maar
hem behulpzaam de hand toe te steken.
De troep moet op geschikte plaatsen vlug stelling nemen, ieder
tirailleur oordeelkundig zijne plaats kiezen. Ook het zich ingra
ven moet hierbij beoefend worden, maar niet gevergd, dat dit
precies volgens de figuurtjes van het pionier voorschrift en in één
rechte lijn geschiedt.
Als de man zich maar in korten tijd dekking weet te ver
schaffen, ook tegen flankvuur en vooral zoodanig, dat de stelling
zich zoo min mogelijk op eenigen afstand afteekent. Dan lijkt het
mij wenschelijkin het bizonder in den kleinen oorlog om altijd
voor een veiligen terugtochtsweg te zorgen en reeds dadelijk den
manschappen hiermede bekend te maken, alsmede met de omstan
digheid, dat op de flanken tegen omtrekking gewaakt wordt.
Dat stelt de bezetting gerust en zij zal kalmer den vijand af
wachten. Het eerste is, meen ik, in strijd met een tactischen
regel, maar het is een concessie aan het moreel en vele tactische
beschouwingen houden niet genoeg rekening met het moreel,
waarvan de draagkracht spoedig is overschreden en dat toch de
machtigste factor is bij alle oorlogsverrichtingen. De Boeren
lieten den vijand dicht naderen, maar zij hadden hun paarden
achter zich en wisten, dat zij weg zouden komen.
Wanneer een troep zich ingegraven heeft 1), laat men enkele
menschen als bezetting achter en brengt de overigen op 500 M.
vóór de stelling, alwaar zij zullen trachten de koppen der ver
dedigers op den korrel te nemen. Het zal hun niet gelukken en
de troep heeft hiermede het resultaat van zijn werk gezien.
Gymnastiek moeten de soldaten vooral beoefenen op de hin-
dernisbaan. Men zal hen (gekleed in exercitie- of marschtenue)
in groepen afdeelen en zorgen, dat iedere groep in zijn geheel
zoo vlug mogelijk alle hindernissen neemt. De manschappen
1) Onze infanterieschoppen zijn te licht; op harden grond breken er vele.
