1. WILLEM VAN ORANJE. In deze tijden met hun als wereldverschijnsel waarneembaren trek tot verdieping in het denken en doen van groote historische figuren, valt voor ons de viering van het vierde eeuwfeest van de geboorte van Prins Willem van Oranje. In onzen benarden tijd met onzekere toekomst, neiging tot twijfel en wankelmoedigheid, ziet de geest graag achterom, zoe kend een steunpunt in de historie. Daarom trekken de gedachten zich thans met te meer spanning samen op de herdenking van hem wiens devies, in benauwder tijdperk dan het onze, was: je maintiendrai. Het is hier de plaats niet om in den breede den levensloop van den grooten Oranje te volgen; wij beperken ons en willen trachten in een korte schets tot ons te doen spreken den man, die onversaagd, met kloekmoedige volharding zijn leven wijdde aan het heil der Nederlanden. Den 24sten April 1533 te Dillenburg geboren, ging de jeug dige Prins in 1544 naar Brussel om aan het hof van Karei V verder te worden opgevoed en daar de staatkunde en den krijgs dienst te leeren. Reeds vroeg onderscheidde hij zich door zijn vernuftigen geest en zijn voortreffelijk geheugen al spoedig werd hij raadsman van den keizer. In 1554 opperbevelhebber van de Nederlandsche troepen in een veldtocht tegen Frankrijk, werd hij in het najaar van 1555 teruggeroepen om tegenwoordig te zijn bij den troonsafstand van Karei V, wiens zoon Filips II voortaan heer der Nederlanden zou zijn. Slechts vijf jaren verbleef Filips II nog in de Nederlanden om dan naar Spanje te gaan, doch niet dan na de vreemde overheer- sching door de benoeming van zijn zuster Margaretha van Par ma tot Landvoogdes, verzekerd te hebben. De Nederlandsche adel, onder leiding van den Prins van Oranje, kwam weldra tegen het regeeringsstelsel in oppositie. Teleurstelling in de hoop op zelfstandigheid en gewetensvrij heid verwekte algemeen misnoegen, de Edelen sloten hun Ver bond. De bloedige onderdrukking van de veldwinnende Hervorming leidde tot de uitbarsting van verzet, den beeldenstorm. Het Verbond der Edelen sprong uiteen, de pogingen tot weer stand werden verijdeld. De Landvoogdes schrijft een nieuwen eed van gehoorzaamheid „tegen elk en een iegelijk, zonder eenige uitzondering", voor. Willem van Oranje stond voor de beslissende keus, weigerde en verliet 22 April 1567 het land. 299

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1933 | | pagina 3