een is te brengen, luchtgevaar schijnt voor achterwaartsche ver
bindingen niet te bestaan. Bruggen e. d. zijn hoogstens versperd
door een bordje „Defect", dat als de nood aan den man komt,
ten behoeve der levensmiddelen-colonnes wordt weggehaald.
7. De verpleging neemt vrijwel alle verkeersmiddelen en wegen
voor zich in beslag, zonder dat met andere militaire transporten
rekening wordt gehouden.
Er zouden nog verschillende andere verschilpunten tusschen
manoeuvre- en oorlogsomstandigheden zijn te vinden. We zullen
volstaan met er nog één naar voren te brengen, dat echter naar
onze meening zeker niet het minst oorzaak is, dat de manoeuvre-
verpleging zoo geheel afwijkend is van den oorlogsverplegingn. 1.
8. De intendant is gebonden aan de per man en per dag toe
gestane voedinggelden, waaruit alle kosten der voeding, ook alle
extra-verstrekkingen, en alle „ongelukjes" (waarmee bedoeld o. a.
te veel bestelde en reeds verstrekte artikelen bij plotseling terug-
loopende sterkte) moeten worden betaald. Het „te veel" wordt
in 's landskas terugggestort, voor het „te min" wordt de intendant
aansprakelijk gesteld.
Aangezien een tekort op het voedinggeld bij een sterkte van
vele honderden menschen spoedig oploopt tot tientallen guldens,
zal de finantieele grens, met een ruime zekerheidsfactor berekend,
den manoeuvre-intendant bij zijn uitgaven steeds als een waar
schuwingsbord „tot hier en niet verder" voor oogen staan, en is
weinig toeschietelijkheid te verwachten in geval die grens door
omstandigheden wat dicht wordt benaderd.
Ten slotte nog de opmerking, dat de manoeuvre-intendant als
regel veel meer moet doen dan zijn functie als intendant in tijd
van oorlog meebrengt. Behalve de werkzaamheden als intendant
(n. 1. bijeenbrengen, beheeren, distribueeren en beschikbaarstellen
van levensmiddelen en paardenvoer) is de manoeuvre-intendant
vaak tevens etappe-intendant, regelt hij transport en verkeer, zoekt
onvindbare troependeelen en tracht desnoods persoonlijk de
auto-colonnes derwaarts te leiden.
Kan derhalve uit punt 8 verklaard worden, dat een manoeuvre
intendant zooals Kolonel Kroon zegt„het hoofd vol zorgen heeft",
de laatstopgesomde werkzaamheden maken verklaarbaar, dat hij
als een rondzwervende duivelstoejager wordt gekwalificeerd.
Het is onze overtuiging dat het thans gevolgde systeem van
manoeuvre-verpleging tengevolge van de vele afwijkingen van de
werkelijkheid niet kan dienen om een nieuw opgezet oorlogsver-
plegingsstelsel aan de practijk te toetsen, althans om daaruit
omtrent de bruikbaarheid verstrekkende conclusies te trekken.
In het Wetenschappelijk Jaarbericht 1930 (blz. 281) werd betoogd
dat het bij manoeuvres toegepaste verplegingssysteem (n. 1. dat
561
