deze het tijdstip hiertoe gekomen acht, gelast hij „gebruik van
het noodrantsoen". Hiermede ware dus niet te wachten tot het
middernachtelijk uur nadert, of wel de keukenwagens bereids
diep in de modder zitten, doch zoodra vaststaat dat het eten
niet op een behoorlijk tijdstip binnen het bereik der troepen kan
komen, ga men hiertoe over.
De nadere bepaling van dat „behoorlijk tijdstip" dient aan den
betrokken troepencommandant te worden overgelaten. Hij is ten
slotte de eenige, die, in verband met de omstandigheden (waarbij
o. a. ook in aanmerking dient te worden genomen, hoelang het
geleden is, dat een voorgaande maaltijd werd genoten) kan bepa
len of verbruik van het noodrantsoen gerechtvaardigd is.
Wij gaan daarbij uit van de veronderstelling, dat ieder troepen
commandant zich voldoende rekenschap geeft van de beteekenis
van het AfOOD-rantsoen, en zijn er van overtuigd dat zeker in
oorlogstijd, maar ook bij manoeuvres eerder te laat dan te vroeg tot
verbruik van het nood-rantsoen zal worden overgegaan, aangezien
het uitvaardigen van het bevel daartoe een handeling is, welker
juistheid door de manoeuvre-leiding zal worden beoordeeld.
Bij latere verantwoording der verbruikte noodrantsoenen zij
de verklaring van den betrokken commandant voldoende om
de rantsoenen ten laste van den lande te kunnen brengen.
Het reeds bereide eten behoeft, wanneer met de keukenwagens
geen halsbrekende toeren verricht worden om de troepen te
bereiken, niet geheel als verloren te worden beschouwd, al komt
het dan ook niet ten nutte van de onderdeelen, waarvoor het
bestemd was. Het worde verstrekt aan dichtbijgelegen onderdee
len en losloopende manschappen. Het zal n. o. m. z'n weg wel
vinden en behoeft niet te worden weggegooid.
Ook gelooven wij dat het aantal niet te bereiken onderdeelen
op manoeuvres nog al meevalt, zoodat met de verbruikte nood
rantsoenen geen enorme kapitalen zullen zijn gemoeid.
6. Indien zulks met den aard der oefeningen (en met de fond
sen) is overeen te brengen, ware de duur van den oorlogstoe
stand op ten minste 2 a 3 maal 24 uur te stellen.
Duurt deze slechts een dag, dan komen tekortkomingen in den
aanvoer van levensmiddelen niet tot uiting, aangezien, zooals
Kolonel Kroon terecht opmerkt, de normale omstandigheden spoe
dig terugkeeren en het leed dan weer gauw vergeten is. Het ver
dient aanbeveling ernaar te streven den doorloopenden oorlogs
toestand niet direct bij den aanvang der manoeuvres te doen in
gaan. Zoowel de geheel ongeschoolde verplegingstroep als de
verplegingsofficieren hebben zeker een etmaal noodig om wegwijs
te worden.
7. Gedurende de dagen van oorlogstoestand, moet ook voor
wat de verpleging betreft streng de hand worden gehouden aan
568
