Vis-en-Artois op een van het front terugkeerende munitiecolonne, waardoor een groote verwarring tusschen beide eenheden ont stond. Tot overmaat van ramp verscheen boven het dorp een vijandelijk vliegtuig, dat 6 bommen te midden van het menschen- kluwen liet vallen. Hierop ontstond een paniek, doch plotseling verscheen de aalmoezenier van de divisie, die tot de manschappen een korte toespraak hield en hen zegende. De paniek was bezworen. Wij zouden te onvolledig zijn, indien wij dit hoofdstukje niet besloten met nog twee methoden te vermelden, welke in den Wereldoorlog werden toegepast, om de moreele depressie van de troepen en de daaruit voortvloeiende panieken te keeren. De eerste door ons te noemen methode isde gewelddadige handhaving van de gevechtsdiscipline. Ter toelichting citeeren wij hier een gedeelte uit de voordrachtVerschijnselen van mo reele depressie bij de oorlogvoerende legers en maatregelen ter bestrijding van dit euvel", gehouden door den toenmaligen ka pitein van den Generalen staf van het K. N. I. L. C. Koster voor de Vereeniging ter beoefening van de Krijgswetenschap (1923/1924). „Enkele woorden wil ik wijden aan gewelddadige handhaving van de gevechtsdiscipline. Volgens gedurende den oorlog ver schenen persberichten, zou in het Russische leger het systeem zijn toegepast, door eigen artillerie- en mitrailleurvuur de troepen te beletten de stellingen te verlaten. Het is mij onbekend of deze berichten op waarheid berusten, doch het lijkt mij onwaarschijn lijk, daar het Russische leger bij de talrijke gevallen, waarin het door de Duitschers werd teruggedrongen, in onderlingen strijd wel veel eerder zijn gevechtskracht zou verloren hebben, dan in werkelijkheid het geval was. Wel is mij een bevel bekend van den commandant van eeh gemengde Brigade van het Rumeensche leger, waarin na eenige bepalingen, wordt gezegd„Tot uitvoering van bovenstaande aanwijzingen zullen aan het front geschut en mitrailleurs worden opgesteld op punten, welke de eigen stelling beheerschen met het bevel op iederen wijkenden troep te vuren". Van een dergelijk optreden bij andere legers is mij niet geble ken. Het middel moet ook, als ondeugdelijk, volkomen verworpen worden. Het volk, noch het leger, zouden het m. i. verdragen. Afgezien van alle gerechtvaardigde tegenwerpingen, die men tegen een dergelijke handelwijze kan maken, moet m. i. ten sterkste betwijfeld worden, of deze, uit een militair oogpunt beschouwd, eenig effect kan opleveren. Een troep, welke op deze wijze in het gevecht moet worden gedreven, zal spoedig zoo overstuur zijn, dat hij met het werkelijk gevaar geen rekening houdt, maar öf weerloos blijft liggen, öf toch terug vloeit. Kurt Hesse vermeldt in zijn meergenoemd werk: „Der Feld- herr Psychologos", hoe hij als luitenant vuurt op manschappen, 703

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1933 | | pagina 13