5. HET PROBLEEM DER ZILVERVLIESRIJST IN HET
NED.-INDISCHE LEGER.
Jarenlang is uit hygiënische overwegingen voor het geheele
Indische leger het verstrekken en nuttigen van rijst van een
bepaald hoog zilvervliesgehalte voorgeschreven geweest.
Aan de meeste lezers zal het wel bekend zijn, dat de bedoeling
van deze verplichting tot het nuttigen van zilvervliesrijst was,
het optreden van beri-berigevallen te voorkomen.
Als globale maatstaf voor de bepaling van het vereischte zil
vervliesgehalte diende het percentage P205 van het rijstmonster.
De eisch was, dat dit phosphorgehalte tusschen de 0.38 en 0.40
behoorde te liggen. Op de relatieve betrouwbaarheid van deze
phosphor bepaling, die dan nog meest schattenderwijze volgens
de kleuringsproef met jodium geschiedde, is veel critiek uitge
oefend. Toch kan men zeggen, dat in het algemeen, véél phosphor
beteekent véél zilvervlies en dit laatste véél vitaminen. Verhou
dingsgewijs komt namelijk in het zilvervlies meer van het specifiek
beri-beriwerend vitamine voor, dan in de andere deelen van den
rijstkorrel. Behalve het zilvervlies bevat ook het kiempje vrij veel
vitamine B.
Nu is in den laatsten tijd gebleken, dat het onder zeer speciale
omstandigheden mogelijk is beri-beri te krijgen, terwijl toch vol
doende vitaminenhoudend voedsel wordt verorberd.
Aan den anderen kant is gebleken, dat iemand die practisch
geen vitaminen binnen krijgt, bij veel lichaamsbeweging en
verblijf in de buitenlucht, soms nog geruimen tijd gezond kan
blijven.
Deze uit wetenschappelijk oogpunt interessante uitzonderings
gevallen, welke voor velen een prikkel waren tot verdere studie
van het beri-berivraagstuk, doen echter niets af aan het aloude
ervaringsfeit, dat wanneer een bepaalde groep personen geregeld
voldoende beri-beriwerende vitaminen tot zich neemt, hetzij in den
vorm van zilvervliesrijst, hetzij door oordeelkundig gekozen
bijvoeding, bij hen veel minder kans bestaat op het optreden van
beri-berizieken, dan bij bevolkingsgroepen, wier dagelijksche
voeding niet of slechts sporadisch antiberi-berivitaminen bevat.
Toen nu kortelings op Java voor de militairen het verbond op
het nuttigen van witte rijst werd opgeheven en de intendance aan
ving zelf volkomen afgeslepen rijst aan de menages te verstrekken,
is, naar ons bleek, bij verschillende troepenofficieren de vraag
opgekomen, hoe het mogelijk is, dat een maatregel, die vroeger
1108