ontbonden en verscheen pas in 1789 weder op het wereldtooneel. De
woelingen bleven aanhouden, zoodat men algemeen vreesde voor een
burgeroorlog met alle gevolgen daarvan.
Koning Lodewijk XIIIgeboren den 27sten September 1601werd op
zijn dertienden verjaardag mondig verklaard (1). In de regeering kwam
geen veranderingde koningin-moeder Maria de Medici bleef het bewind
voeren, bijgestaan door haar gunsteling Concinno Concini, weldra mar
kies d'Ancre.
Behalve met Duitschland waarover later kwam omstreeks dezen
tijd de Republiek in aanraking met Moscovie en Savoye. Michael III
Feodoeowitsch, de eerste vorst uit het huisRoMANow, sinds 1613 keizer
en grootvorst aller Russen, zond het volgende jaar een gezantschap naai
de Republiek om een bondgenootschap te bewerken tegen den koning
van Zweden, met wien hij in oorlog was. De gezanten keerden onver
richter zake terugmaar hadden levendige indrukken ontvangen omtrent
de macht der Republiek (2). De Staten-Generaal zonden als tegenbeleefd-
heid een gezantschap naar beide mogendheden om een verzoening te
bevorderentevens tot behartiging van handel- en scheepvaartsbelangen (3)
de vrede kwam pas twee jaren later tot stand. Middelerwijl sloot de Re
publiek in 1614, zonder Rusland voor het hoofd te stooten, een verdrag
met Zweden, op gelijken voet als dat met Lubeck (4)in geval van oorlog
zou men elkander wederzijds met 4000 man hulptroepen ondersteunenge
heel of gedeeltelijk te vervangen door geldammunitieoorlogsschepen enz.,
de kosten per 1000 man geschat op 10.000 ter loopende maand (5).
Karel Emanuel I, hertog van Savoye, was in 1614 met hertog Fer
dinand van Mantua in oorlog geraakt over het bezit van Montferrat.
Spanje greep gaarne deze gelegenheid aan om zijn in Italië verloren invloed
te herwinnen en ondersteunde Mantua, terwijl Savoye de hulp van de
Republiek der Vereenigde Nederlanden inriep. De Staten-Generaal vreesden
echter te veel hooi op de vork te nemen en verklaarden niet te kunnen
helpen, zoo lang de eigen grenzen niet van vijandelijke legers bevrijd
waren. Hertog Karel Emanuel zond eerst als afgezant naar de Republiek
Hercules baron de Charnacé die in 1634 chef zou worden van een
regiment Franschen in Staatschen dienst, daarna graaf Johan van Nas
sau (6); als derde afgezant verscheen Emanuel Filibert Goveano in
38
(1) Res. S. G. 15 October 1614. De koning overleed 14 Mei 1663.
(2) Res. S. G. 9—23 Mei 1614. Toen koning Gustaaf Adolf een overwinning op de Russen
behaald had, vereerde hy de Staten-Generaal met twee op den vyand veroverde stukken ge
schut, Prins Maurits met een stuk (Res. S. G. 13 October en 13 November 1614).
(3) Res. S. G. 20, 23 en 27 Juli, 614 Augustus 1615. Zie voorts Aanteekening N°. 25.
(4) Zie bladz. 27.
(5) Res. S. G. 31 December 1614. De tractaten, gesloten met Lubeck en andere Hanse
steden, zoomede met Zweden, zyn opgenomen in N°'. 8293, 8294 en 8322 van het Archief
der Staten-Generaal (Algemeen Rijksarchief).
(6) Res. S. G. 20 en 22 December 1614, 20 en 26 Januari, 3 en 18 April, 8 en 11 Mei 1615.
Zie voorts Aanteekening N°. 26.