Fokker C.X
De Fokker C.X was een tweepersoons verkenner/lichte bommenwerper, die met zijn slanke
Rolls Royce Kestrel motor van 608 pk een bijzonder fraaie indruk maakte.
Het werd in eerste instantie ontworpen voor de Luchtvaartafdeling van het Koninklijk Neder
lands Indisch Leger (LA-KNIL). De Luchtvaartafdeling in Nederland (LVA) kreeg echter
ook belangstelling. De voor verkennings- en lesdoeleinden in gebruik zijnde C.V'en waren
sterk verouderd en behoefden dringend aanvulling. Twintig toestellen werden besteld en in
1935/36 aan de LVA geleverd (700 t/m 719). De C.X werd bij de vliegers bijzonder populair.
Het was snel en bezat goede vliegeigenschappen, bovendien was boven de zitplaats van de
vlieger een cockpitdak aangebracht. Voor die tijd een ongekende luxe.
Dertien C.X'n werden ingedeeld bij de Strategische Verkennings-Vliegtuig Afdeling van het
le Luchtvaartregiment op het vliegpark Bergen.
Tijdens de Duitse aanval, op 10 mei 1940, werden ze gelukkig niet ontdekt en konden tegen
de vijand worden ingezet. Gedurende de vijf oorlogsdagen werden 29 operationele vluchten
uitgevoerd. In de meeste gevallen werd zeer laag gevlogen "huisje-boompje-beestje" ("hu-bo-
be").
Op deze wijze konden ze vaak ontsnappen aan de Duitse jachtvliegtuigen.
Met de C.X bewezen vliegers en grondpersoneel van het Wapen der Militaire Luchtvaart, dat
met een niet hypermodern vliegtuig, mits in goede handen, een uitstekende prestatie kon
worden geleverd.
Bij de Luchtvaartafdeling van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger kwamen veertien
C.X'n in dienst (FCx450 t/m FCx463), die eveneens in 1935/36 werden geleverd. Ze werden
ingedeeld bij de 3e Afdeling op Andir. Vanwege een nieuw materieel beleid werd de C.X in
1937 uit de operationele sterkte genomen en omgebouwd tot lesvliegtuig. Ze speelden der
halve geen rol meer in de strijd met japan.
Finland kocht vier C.X'n rechtstreeks van Fokker en bouwde 35 stuks in licentie. Ze werden
met groot succes tegen de Russen ingezet.
De Fokker C.X heeft een waardige plaats in de Nederlandse militaire luchtvaart historie en
het is goed, dat dit aan de vergetelheid wordt ontrukt.
Elders in deze Nieuwsbrief wordt u verteld hoe u daaraan kunt meewerken.
J. van de Berg
8